Verwen couveusekinderen met een vleugje Mozart en de ademhaling en de zuurstofspanning in het bloed verbeteren. Zing psalmen met mensen met dementie en ook degenen die nog nauwelijks praten, doen mee. Muziek beïnvloedt lichaam en geest. Niet zo gek dus dat twee hoogleraren ons in deze coronatijden een lesje over muziek en het brein voorschotelen. Woensdag deelden neuropsycholoog Erik Scherder en neurobioloog Dick Swaab hun kennis tijdens een college vanuit het Amsterdamse Concertgebouw – bijgestaan door enkele musici.

Corona, lockdown, het raakt iedereen. De een vaart wel bij de rust van deze bijzondere tijd. Een ander vliegt tegen de muren op vanwege het gemis aan contacten. Een volgende kampt met de gevolgen van de ziekte of treurt vanwege geleden verliezen.

Mensen die extra kwetsbaar zijn voor stress, hebben volgens Swaab weinig nodig om in een depressie te schieten. Scherder zet daar iets positiefs tegenover: muziek komt op dezelfde plek de hersenen binnen als waar stressveroorzakend nieuws arriveert. Om er vervolgens zijn helende werking te doen. De frequentie van de ademhaling en de hartslag dalen op het ritme van rustige muziek en de angst vermindert.

Als iemand naar zijn favoriete muziek luistert, heeft dat ook effect op de gezondheid, omdat de hersenen dopamine aanmaken. Dit stofje zorgt voor een goed gevoel en een betere stemming.

Volgens de wet zijn 18-jarigen rijp en volwassenen, maar de werkelijkheid ligt genuanceerder, weet Swaab. Het overviel hem daarom niet dat bij veel jongeren de vlam in de pan sloeg nadat de avondklok een feit was. De wetenschapper legt uit dat het brein tot het 25e levensjaar niet in staat is alle impulsen af te remmen. Toen jongeren langere tijd hun vrienden niet mochten zien, niet konden feesten en daarnaast ook met een avondklok werden geconfronteerd, rezen bij hen stresshormonen de pan uit en legden die de impulsbeheersing plat. Met rellen als resultaat.

Beide hersenonderzoekers breken een lans voor het zingen, vanwege de sociale functie ervan. Niet voor niets verhieven Italianen tijdens de lockdown hun stem vanaf het balkon om deze moeilijke periode door te komen.

Tijdens het zingen maken de hersenen onder andere oxytocine aan, een stofje dat zorgt voor verbinding tussen mensen. Daarnaast zijn er veel hersengebieden actief, vertelt Scherder. Zingen is dus een rijke bezigheid.

Scherders slotakkoord ligt na het college voor de hand: „Gebruik muziek in uw dagelijks leven.” Datzelfde geldt zijn oproep om zo nu en dan te bewegen. Hij is tenslotte hét gezicht van de populaire wandel-app Ommetje.