Wat is de lijdenstijd?

De periode voorafgaand aan Pasen waarin de kerk stilstaat bij het lijden en sterven van de Heere Jezus en wat daar aan voorafging.

Waarom begint de lijdenstijd komende zondag?

Dat heeft alles te maken met de datum van Pasen. De herdenking van de opstanding van Christus vindt plaats op de eerste zondag na de eerste volle maan, na het begin van de lente, zo besloot het concilie van Nicea in het jaar 325. Dit jaar is deze volle maan er op 28 maart. Dat betekent dat eerste paasdag op zondag 4 april valt. De lijdenstijd begint zeven zondagen hiervoor: dit jaar dus op 14 februari.

Waarom duurt de lijdenstijd 49 dagen?

Dat is niet helemaal duidelijk. Mogelijk hangt het samen met de zeven kruiswoorden die Christus op Golgotha uitsprak. Op elk van de lijdenszondagen kan een ervan dan aandacht krijgen. Waarschijnlijker is dat de kerk van de Reformatie met de eerste lijdenszondag op de carnavalszondag wilde voorkomen dat het kerkvolk zich te buiten zou gaan aan de viering van carnaval. Overigens heeft geen enkele gereformeerde kerkvergadering ooit officieel een besluit genomen over de zeven lijdenszondagen, behalve de algemene classis van Assen in 1619. In de tijd van de Nadere Reformatie en ook daarna zijn er predikanten geweest die tegen de viering van christelijke feestdagen waren vanwege de rooms-katholieke achtergrond ervan.

Wat is het verschil tussen de lijdenstijd en de veertigdagentijd?

De lijdenstijd is de periode waarin met name bij het lijden van Christus wordt stilgestaan, de veertigdagentijd doet dat ook, maar legt meer het accent op het sober leven en vasten van de mens in deze periode en heeft zijn wortels in de Rooms-Katholieke Kerk. In protestantse kring krijgt de veertigdagentijd wel steeds meer aandacht. De periode heet ook wel de vastentijd.

Waarom duurt deze periode veertig dagen?

Daarbij wordt verwezen naar de veertig dagen die de Heere Jezus doorbracht in de woestijn. Veertig is een getal dat in de Bijbel meer voorkomt: tijdens de zondvloed was het water veertig dagen op de aarde, Mozes was veertig dagen op de berg, God verscheen aan Elia nadat die veertig dagen in de woestijn had rondgezworven.

Als ik veertig dagen terugreken vanaf Pasen, kom ik toch niet goed uit?

Bij de veertig dagen worden de zes zondagen in deze periode niet meegerekend, omdat de zondag een feestdag is.

Wie 46 dagen terugtelt komt dit jaar uit bij woensdag 17 februari. In rooms-katholieke kring heet deze dag Aswoensdag. In protestantse kring krijgt de dag steeds meer aandacht.

Waarom heet deze dag Aswoensdag?

Rooms-katholieken krijgen deze dag in de kerk op hun voorhoofd een kruisje van as getekend. De priester zegt daarbij: „Gedenk, mens, dat u stof bent en tot stof zult wederkeren”, een verwijzing naar Genesis 3:19. Vanwege de coronamaatregelen deelt de kerk dit jaar niet fysiek askruisjes uit.

De eerste lijdenszondag valt precies samen met carnaval. Hoe komt dat?

Omdat op Aswoensdag de vastentijd begon, leefden rooms-katholieken zich vanouds de dagen voor die tijd nog even uit door veel te eten, te drinken en te feesten. Tegenwoordig heeft carnaval vooral een seculier karakter. Carnaval –dit jaar vanaf 13 tot en met 16 februari– is afgeleid van het Latijnse ”carne levare”, dat opruimen van het vlees betekent.

Waarom zijn er zeven lijdenszondagen en voor Kerst maar vier adventszondagen?

De adventstijd heeft oude papieren. Al in de vijfde eeuw stelde een paus een vastentijd van drie weken voorafgaand aan Kerst in. In de protestantse kerken kreeg de viering van drie, later vier adventszondagen pas vorm in de negentiende eeuw. Die traditie is gebleven, net als de traditie dat de kerk elk jaar zeven lijdenszondagen noteert. De zeven weken benadrukken wel dat het lijden, sterven en de opstanding van de Heere Jezus de kern vormt. Pasen is door de eeuwen heen altijd gezien als de belangrijkste christelijke feestdag.