Het handelsakkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie zal „ingrijpende gevolgen hebben voor mensen, ondernemingen en openbare besturen”. Dat heeft David McAllister, de Duitse voorzitter van de speciale brexitcommissie in het Europees Parlement gezegd tegen de Duitse krant Die Welt. „De handel tussen de EU en het VK zal niet meer zo vlot verlopen als toen we allebei behoorden tot de interne markt en de douane-unie”, zei hij.

Volgens de christendemocraat ontbreekt er in het akkoord bovendien een overeenkomst over de samenwerking op het vlak van buitenlands beleid. „Ik was tevreden dat het tijdens de onderhandelingen ook ging over de kwestie van de buitenlandse politiek en de veiligheid. Dat wilde Londen niet”, aldus McAllister. De Duitser had echter wel graag meer samenwerking gezien op die gebieden.

McAllister is optimistisch dat het Europees Parlement voor de deal zal stemmen. „Wij hebben de politieke verantwoordelijkheid om een niet-gereguleerde overgang te vermijden en om de negatieve gevolgen voor de burgers en de ondernemingen zo beperkt mogelijk te houden.” Volgens hem kan het akkoord in eerste instantie ook van kracht worden zonder toestemming van het Europees Parlement. „Maar dit mag geen precedent vormen voor toekomstige handelsakkoorden.”

Volgens de BBC zal het Europees Parlement niet voor het einde van het jaar stemmen over de handelsdeal. Het akkoord zal tot de stemming formeel gezien voorlopig van kracht zijn.

Nederlandse vissers zijn opgelucht dat er een brexitdeal is en dat ze toegang houden tot de Britse wateren, maar zeker niet blij met de gesloten deal. Dat zegt directeur Pim Visser van VisNed, dat de belangen van de kottervissers vertegenwoordigt. „De visserij betaalt een hoge prijs voor deze deal.”

De overeenkomst betekent onder meer dat Nederlandse vissers de komende jaren een kwart minder vis mogen vangen in Britse wateren. Dat kost de sector waarschijnlijk honderden miljoenen euro’s.

Als toelatingsprijs voor Europese vissers in de Britse wateren krijgen de Britse vissers een deel van de Europese visquota toegekend, legt Visser uit. „Ze krijgen elk jaar duizend ton tong, wat schol en kabeljauw, maar ook veel haring en makreel. Dat is heel veel geld dat definitief weg is.”

Visser denkt dat de gevolgen van de brexit ook op een andere manier nog jaren te voelen zijn. „Er mag minder vis gevangen worden in het Kanaal, waar Nederlandse en Franse vissers nu beide vissen. Dat zal de spanningen doen oplopen.”

Ook Gerard van Balsfoort, voorzitter van de Redersvereniging voor de Zeevisserij, wijst op de verloren vangstrechten. Daarbij benadrukt hij dat de toekomst voor de vissers door het akkoord erg onzeker is, want er is afgesproken om over 5,5 jaar weer te onderhandelen over toegang tot de Britse wateren.

„Ondernemers moeten kunnen investeren in schepen en nieuwe visserijtechnieken, met een lange tijdhorizon”, aldus Van Balsfoort. „Maar die horizon is nu teruggebracht tot 5,5 jaar, terwijl we gevraagd hebben om een brexitdeal voor minstens 25 jaar.”

Bij de Nederlandse Vissersbond vrezen ze dat de deal het begin van het einde is van de Nederlandse kottervisserij zoals we die nu kennen. „De Britten hebben het keihard gespeeld omdat visserij hun enige ‘winstpunt’ in brexit is. Het is willens en wetens tot het laatst bewaard”, stelt voorzitter Johan Nooitgedagt. Eerder kregen de kottervissers al een flinke klap door het Europese verbod op pulsvisserij.

Elke handelsdeal tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie is beter dan een no-deal. Volgens hoogleraar economie Bas Jacobs van de Erasmus Universiteit Rotterdam is het daarom „waanzinnig goed nieuws” dat er eindelijk een overeenkomst is gesloten. Ook andere economen reageren positief.

Lees ook

Economen: Elke handelsdeal is beter dan no-deal

De Britse politicus Nigel Farage, een groot voorvechter van de brexit, noemt het akkoord dat het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie hebben bereikt niet perfect maar toch een groot moment. Er is geen weg terug, twittert de EU-scepticus die het boegbeeld werd van de strijd tegen Brussel.

Farage spreekt over een overwinning die een eerbetoon is aan de gewone mannen en vrouwen die zich verzetten tegen het establishment van Westminster (regering).

Het Europees Parlement gaat zich de komende tijd buigen over de deal van de Europese Unie en Groot-Brittannië over hun toekomstige relatie na de brexit. In het nieuwe jaar wordt dan de knoop doorgehakt, aldus parlementsvoorzitter Sassoli, die liever alles nog dit jaar had afgerond.

Het parlement zal verantwoordelijk reageren om de overlast voor burgers en bedrijven tot een minimum te beperken en de chaos en negatieve gevolgen van een no-dealscenario te voorkomen, aldus Sassoli. Volgens hem heeft het parlement consequent gepleit voor een eerlijke en alomvattende overeenkomst. „We hebben er vertrouwen in dat onze prioriteiten in dit definitieve akkoord tot uiting komen”, zoals het beschermen van de rechten van de burgers en het vermijden van de terugkeer van een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland.

Als het Europees Parlement besluit de overeenkomst goed te keuren, zal het nauwlettend toezien op de uitvoering ervan, stelt Sassoli verder. Hoewel hij het besluit van het Verenigd Koninkrijk om de EU te verlaten nog steeds ten zeerste betreurt, noemt hij het bereiken van een regeling in het beste belang van beide partijen. „Deze deal kan voor ons nu de basis vormen om een ​​nieuw partnerschap op te bouwen.”

Voor boeren en tuinders is de brexitdeal die donderdag werd afgerond belangrijk. Een no-dealbrexit zou namelijk al snel tot 800 miljoen euro per jaar extra belastingkosten hebben veroorzaakt in de vorm van importheffingen, zegt branchevereniging LTO.

De boerenorganisatie meent dat ook de Britse consument „opgelucht adem kan halen”. Die houden dankzij de open grenzen „toegang tot gezond en vers voedsel en bloemen, planten en bomen van Nederlandse bodem”.

Volgens LTO blijven er alsnog logistieke en administratieve obstakels en de organisatie vindt het spannend hoe het er direct na Nieuwjaar uitziet aan de Britse grens. „Een vracht kip, tomaten of tulpen kan niet een paar dagen aan de grens wachten vanwege gedoe met douaneformulieren, vertraagde keuringen of andere problemen.”

Voor veel vissoorten gaat vermoedelijk de omvang van de Europese visserij dalen ten gunste van de Britse visserij, die een groter aandeel in veel vangsten lijkt te krijgen. Dit in ruil voor behoud van toegang tot de Britse wateren, waar nogal wat rijke visgronden zijn. Het aandeel te vangen makreel zal voor de Britten bijvoorbeeld mogelijk stijgen met ruim 10%, voor Nederland betekent dat vermoedelijk een daling van circa 30%. Het quotumdeel dat de Britten aan tong mogen vangen gaat naar verluid van ruim 4% nu naar 11% straks. Voor Noordzee-tong krimpen dan de Nederlandse visrechten van 75% naar 67%.

Van Dalen: “Door de nu gemaakte afspraak moet al binnen enkele jaren gestart worden met nieuwe onderhandelingen over de visserij na de overgangsperiode van ruim vijf jaar. Dat is buitengewoon snel. Voor een solide bedrijfsvoering met de bijbehorende investeringen moet een visserijbedrijf toch wel tien jaar vooruit kunnen plannen”.

Lange tijd leek het erop dat er helemaal geen overeenkomst zou komen, maar dat is toch niet het geval. Van Dalen: “Onze vissers behouden toegang tot de Britse wateren, dat zou bij een No Deal-scenario uitgesloten zijn. De visserij is voor een hele reeks gemeenten en regio’s in zowel Nederland als onder andere Frankrijk, Spanje, Denemarken en Duitsland van eminent belang. De Europese Commissie en de Lidstaten moeten álles doen om de visserij te compenseren vanwege deze deal. Vitale visserijbedrijven zijn noodzakelijk om ons te blijven voorzien van goede en gezonde voeding”.

Het akkoord met het Verenigd Koninkrijk is onmisbaar om „onze burgers, onze vissers en onze producenten te beschermen”, aldus Macron op Twitter. „We zullen ervoor zorgen dat dit het geval is.” Volgens hem maakt Europa vorderingen en kan het „verenigd, soeverein en sterk” naar de toekomst kijken.

De brexitdeal schept duidelijkheid over de toekomstige handelsrelaties tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie, maar verandert weinig aan de toekomstige situatie voor de transportsector. Die zal namelijk hoe dan ook te maken krijgen met douaneformaliteiten en controles op in- en uitgaande goederen, stelt voorzitter Elisabeth Post van Transport en Logistiek Nederland (TLN).

„Veel transportondernemers hebben de afgelopen jaren, in afwachting van een deal, in onzekerheid geleefd”, zegt Post. „We zijn opgelucht dat er eindelijk een handelsakkoord op tafel ligt.”

TLN zegt dat akkoord goed te willen bestuderen de komende dagen om de gevolgen van de afspraken voor de transportsector in beeld te brengen.

Transportbedrijven kunnen nu niet achteroverleunen, aldus Post. Als ze dat nog niet gedaan hebben, moeten ze de tijd die resteert tot 1 januari gebruiken om zich voor te bereiden op de brexit. Ook moeten ze binnen de eigen keten navragen of zakenpartners klaar zijn. „Uiteindelijk is de keten niet sterker dan de zwakste schakel: als één partij zich niet heeft voorbereid, kom je met de vrachtwagen niet langs de douane en mis je alsnog letterlijk de boot.”

Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland zijn blij dat er na lang onderhandelen eindelijk een handelsakkoord is gesloten tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk. Maar ze waarschuwen er wel voor dat de gevolgen van de brexit vanaf januari direct voelbaar zijn voor ondernemers. De exacte inhoud en omvang van de deal moeten nog nader bestudeerd worden.

Om voor een gelijk speelveld te zorgen, gelden er straks strengere eisen dan bij andere vrijhandelsakkoorden van de EU. Een belangrijke vereiste, aldus VNO-NCW en MKB-Nederland. „Toch moeten we ons niet rijk rekenen. Scheiden doet lijden. Zo is het voor de visserij een hard gelag dat zij hebben moeten inleveren, al waren de gevolgen van een no-deal nog vele malen groter geweest. Hoe dan ook: vanaf 1 januari zal handel met het Verenigd Koninkrijk een stuk moeilijker worden, met extra kosten aan de grens. De werkelijke kosten van de brexit zullen volgend jaar duidelijk worden.”

De organisaties gebruiken de komende dagen om de precieze effecten van het akkoord te bestuderen en staan in nauw contact met hun leden om de situatie te bespreken. „Het Verenigd Koninkrijk blijft ook na de brexit een zeer belangrijke handelspartner voor Nederland. VNO-NCW en MKB-Nederland zullen daarom vanaf dag één aan de slag gaan om ondernemers zo goed mogelijk voor te bereiden op de nieuwe situatie.”

„Ik wil EU hoofdonderhandelaar Barnier, Voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen en hun teams bedanken voor hun onvermoeibare inzet”, laat Blok weten. Zaak is nu om de teksten „nauwkeurig” te bestuderen.

„Nederland zal deze toetsen aan de Nederlandse belangen. Hierbij zal speciale aandacht uitgaan naar de afspraken over een gelijk speelveld tussen de EU en het VK, de toegang van Nederlandse vissers tot de Britse wateren en de governance van het akkoord.” Het kabinet zal zo snel mogelijk een oordeel over het akkoord aan de Tweede Kamer sturen.

Blok benadrukt dat de tijd dringt. „Per 1 januari 2021 gaan sowieso nieuwe regels gelden in de relatie met het VK. Dit gaan ook ondernemers en burgers merken. Het is daarom van belang dat iedereen zich hier zo goed mogelijk op voorbereidt.”

Ook minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Handel) is „blij dat er een brexitdeal is. Dat geeft duidelijkheid over de weg vooruit tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. Dit is ook belangrijk nieuws voor ondernemers.”

Premier Mark Rutte is blij dat de EU en het Verenigd Koninkrijk een akkoord hebben bereikt over een handelsakkoord voor na de brexit. Hij complimenteert EU-onderhandelaar Michel Barnier en voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen „voor het onverzettelijke werk”.

„Uitstekend nieuws”, laat Rutte op Twitter weten. Hij noemt het akkoord „van groot belang voor ons allemaal. We gaan het nu goed bestuderen”.

Michel zegt dat de EU, net als in de brexitonderhandelingen van de afgelopen jaren, zich de komende tijd als een eenheid zal opstellen. „Voor onze burgers en bedrijven is een allesomvattende overeenkomst met onze buurman, vriend en bondgenoot de beste uitkomst.”

Met de overeenkomst „leggen we de basis voor een nieuw hoofdstuk in onze relatie”, meent de regeringsleider. „Groot-Brittannië blijft ook buiten de Europese Unie een belangrijke partner voor Duitsland en de EU.”

De Duitse regering bespreekt het akkoord op 28 december. Merkel benadrukt dat de deal pas definitief in werking kan treden als het Europees Parlement het ook heeft goedgekeurd.

Het Verenigd Koninkrijk kan door de nieuwe handelsdeal ook de komende jaren een van de belangrijkste handelspartners van Nederland blijven. Dat concludeert evofenedex, de behartiger van de handels- en logistieke belangen van 15.000 bedrijven in Nederland.

Volgens de organisatie komt het als een grote opluchting dat er eindelijk een handelsovereenkomst is bereikt tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk. „Gelukkig is het no-dealscenario op de valreep voorkomen”, zegt evofenedex-directeur Bart Jan Koopman. Met deze handelsdeal blijft de concurrentiepositie van de Nederlandse en Europese bedrijven in beginsel overeind, schat hij in.

De Nederlandse economie profiteert relatief veel van het bereikte handelsverdrag in vergelijking met andere landen, aldus evofenedex. Het Verenigd Koninkrijk importeert gemiddeld meer producten uit Nederland dan uit andere Europese landen.

Nederlandse bedrijven exporteerden in 2019 voor 40 miljard euro goederen en diensten naar en importeerden voor 25 miljard euro vanuit het Verenigd Koninkrijk. De Nederlandse groothandelaren en handelskantoren verdienen van alle bedrijfstakken in Nederland het meest aan de export naar het Verenigd Koninkrijk: 3,7 miljard euro in 2019. De handel met de Britten is daarbij goed voor 265.000 banen in Nederland.

Sturgeon wijst erop dat de brexit plaatsvindt tegen de wil van Schotland. Een meerderheid van de bevolking daar sprak zich in het brexitreferendum van 2016 uit tegen vertrek uit de Europese Unie. „Er is geen deal die ooit zal goedmaken wat de brexit ons afneemt”, beklemtoont Sturgeon. Als onafhankelijk land kan Schotland weer toetreden tot de EU. De premier wil volgend jaar een Schots referendum houden over vertrek uit het VK.

Bij een volksraadpleging in 2014 koos een nipte meerderheid ervoor om bij het VK te blijven. Na de brexit lijken steeds meer Schotten voor onafhankelijkheid te zijn. Een officieel referendum moet wel worden goedgekeurd door de Britse premier Boris Johnson.

Inmiddels heeft ook de Britse premier gereageerd.

Het Europees Parlement moet zich nog buigen over de vraag of de overeenkomst of delen hiervan voorlopig goedgekeurd kunnen worden. Op een later moment zal worden gestemd over het gehele pakket, maar niet voordat alle onderdelen goed zijn bestudeerd, benadrukt Piri, die tevens brexit-rapporteur van het Europees Parlement is.

„Dit 2000 pagina’s tellend document gaat onze toekomstige relatie met het Verenigd Koninkrijk op vele niveaus bepalen”, zegt de politica. „Tot dusver hebben we geen enkel woord gezien dat op papier is gezet. Het is dus van belang dat de komende weken alle onderdelen goed worden bestudeerd, voordat het Europees Parlement overgaat tot goedkeuring van het verdrag.”

Volgens de PvdA’er moet de deal onder meer samengaan met een „eerlijk en duurzaam” visserijakkoord en duidelijk uitvoerbare bepalingen bevatten die garanderen dat Londen zich houdt aan haar verplichtingen. Daarnaast is de volledige en tijdige doorvoering van het terugtrekkingsakkoord en de bescherming van het Goede Vrijdagakkoord een harde eis voor goedkeuring door het parlement, aldus Piri.

Onderhandelaars van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk hebben een overeenkomst bereikt over hun toekomstige handelsrelatie. Dat maakte de Britse regering bekend. Onderhandelaars van beide kanten hebben maanden over zo’n overeenkomst gepraat.

De lidstaten van de Europese Unie komen donderdag niet meer bijeen om een eventuele brexitdeal met het Verenigd Koninkrijk hun zegen te geven. Een verwachte bijeenkomst daarvoor van EU-ambassadeurs gaat niet meer door, omdat de onderhandelingen nog voortduren.

De ambassadeurs van de 27 lidstaten wordt nu gevraagd om beschikbaar te blijven tijdens Kerstmis. Dat maakte de woordvoerder van het Comité van Permanente Vertegenwoordigers, waar de diplomaten deel van uitmaken, via Twitter bekend. Het uitstel betekent overigens niet noodzakelijk dat er donderdag geen overeenkomst over een nieuw handelsverdrag meer wordt aangekondigd.

De kat werd in 2011 door de staf van toenmalig premier David Cameron gekozen als speelmaatje voor de kinderen van de premier. Sindsdien woont de kat in de ambtswoning.

Op het laatste moment zou er nog onenigheid zijn over de laatste afspraken over visserij. De toegang van vissers uit EU-lidstaten tot Britse wateren is een van de lastigste thema’s in de onderhandelingen over een nieuw handelsverdrag.

Op die puntsgewijze analyse van de deal valt nogal wat af te dingen. Bij verscheidene onderwerpen die het Verenigd Koninkrijk naar eigen zeggen heeft binnengesleept in de onderhandelingen worden de oorspronkelijke standpunten van beide kampen niet goed weergegeven.

De analyse geeft wel goed weer hoe belangrijk het voor Johnson is om de deal als een overwinning te presenteren. Hij heeft de steun van streng in de leer zijnde brexitvoorstanders nodig om het handelsakkoord goedgekeurd te krijgen in het Lagerhuis. Die hardliners hebben jaren gewacht tot het Verenigd Koninkrijk zich kon losmaken van de EU en zullen ieder compromis zeer kritisch bekijken, zeker als dat de toekomstige vrijheid van hun land kan inperken.

Uit gegevens van website Flightradar24 blijkt inderdaad dat een Brits luchtmachttoestel van RAF-basis Northolt ten westen van Londen naar Brussel is gevlogen. Daar kwam het toestel van het type British Aerospace 146-200 rond 11.30 uur aan.

De AEX-index op Beursplein 5 noteerde rond het middaguur 0,6 procent hoger op 626,09 punten. Het Damrak sluit om 14.00 uur de deuren. De MidKap won 0,2 procent tot 933,44 punten. De hoofdindex in Parijs klom 0,1 procent. In Frankfurt, Milaan en Zürich zijn de beurzen dicht. Vrijdag zijn alle Europese markten gesloten vanwege Kerst.

Hoewel er op hoofdlijnen een deal is bereikt, wordt er volgens verschillende media nog altijd gesproken over de details. Volgens de Ierse minister van Buitenlandse Zaken Simon Coveney heeft het uitstel daarmee te maken. Volgens hem is er „een kink in de kabel” die waarschijnlijk te maken heeft met de details van het compromis over de visserij.

Woensdag werd in de loop van de dag duidelijk dat onderhandelaars van de EU en het Verenigd Koninkrijk dicht bij een akkoord zijn over hun handelsrelatie na 1 januari. Een Europese functionaris heeft gezegd dat aan de laatste details werd gewerkt van een handelsakkoord. De Europese Commissie zal naar verwachting donderdagochtend met een verklaring naar buiten treden.

De onderhandelingen tussen Londen en Brussel lopen al maanden moeizaam maar lijken de laatste dagen meer te zijn gaan vlotten. De grote twistappels zijn vooral welke concurrentieregels van de Europese interne markt van kracht blijven voor de Britten en visserijrechten.

De Britten verlieten eind januari de EU maar zijn in de overgangsfase tot 31 december nog gebonden aan bestaande afspraken met het landenblok. Als er voor die tijd geen overeenkomst over handel is, valt die terug op de basisregels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Daardoor zouden tijdrovende douaneprocedures en hoge invoertarieven aan de grens gaan gelden.