Ineens stond ik voor het portret van Hans. Dit week sterk af van de andere foto’s. Op de foto stond een oudere man die van top tot teen ingekleurd was met tatoeages. Zijn gezicht was voorzien van de nodige ringen en tal van andere versieringen.

Er gebeurde bij mij iets vanbinnen terwijl ik de foto bekeek. Allerlei gedachten kwamen naar boven. Ik kan de gedachten samenvatten met het woord: oordeel. Oordelen over een man die ik niet kende en nooit gesproken had.

Het zou mooi zijn als ik de enige zou zijn die hier last van heeft. In dit geval zou dit verhaal dienen als een soort openbare biecht. Helaas is dit niet mijn ervaring. In de afgelopen jaren heb ik honderden jongeren en ouderen gesproken. Ze kwamen overwegend uit de reformatorische gezindte. Ik heb gemerkt dat dit een heel groot thema is.

Talloze keren hoorde ik schrijnende verhalen van mensen die beschadigd zijn door roddelen en oordelen van medechristenen. Er komen beelden naar boven van pijnlijk vertrokken gezichten. Een tienermoeder, een scheve-schaatsrijder, een kritische jongere boordevol levensvragen. De boodschappen hadden krassen op hun ziel achtergelaten. Ik herinner me ook die confronterende opmerking: „Toen ik uit de christelijke wereld was gestapt, bleken die mensen veel minder veroordelend.”

Dat christenen hier goed in zijn, is opmerkelijk. De Bijbel is er glashelder over. Paulus wijdt er de nodige woorden aan. De Heere Jezus Zelf is het meest scherp. Hij verbindt ons oordelen direct met het moment dat wij zelf voor Zijn troon staan. Dan zal gemeten worden met de maat die wij zelf voor de ander hanteerden.

Een houding van niet-oordelen betekent natuurlijk niet dat we geen eigen opvattingen mogen hebben. Een christelijke houding wordt echter niet zichtbaar in een scherpe tong, maar ”in daad en waarheid”. En wie ben ik om me te verheffen boven de ander? Ik moet het net als die ander helemaal hebben van genade.

Zodra we beginnen met oordelen, is het contact met de ander voorbij. De verbinding wordt dan verbroken. Dat kan door onze woorden. Maar ook niet uitgesproken woorden kunnen, in onze houding, worden geproefd. In het oordelen plaats ik mijzelf –bewust of onbewust– boven die ander. En neem ik de plaats in die Iemand anders toekomt.

De diepste kern van ons oordelen zit hem bij een immens probleem: onze hoogmoed. In de vroegchristelijke kerk werd dit als de grootste zonde gezien. Dit hebben wij tegenwoordig ingeruild voor meer aansprekende thema’s. Ook de christelijke tegenhanger –nederigheid– lijkt niet erg populair. Hoogmoed is die volstrekte anti-God-houding, die het klimaat vormt waarin veel andere misstappen ontstaan. Leven uit genade moet betekenen dat hier een grote streep door gaat. Niet langer meer mijn ego, maar Christus leeft in mij.

Er is ten slotte nog een laatste probleem met ons oordelen. We kennen maar zelden het hele verhaal, en trekken zodoende snel foute conclusies. Dat bleek maar weer bij de gedachten die in mij bovenkwamen bij het portret van Hans. Ik las later zijn levensverhaal. Op zeer jonge leeftijd verloor hij zijn vader. De kinderfoto had hij gekozen omdat dit de enige dag in zijn jeugd was geweest waarop hij zich een beetje gelukkig had gevoeld. Hij mocht een dagje uit met iemand die aardig voor hem was geweest. Alle overige dagen stonden in het teken van gekleineerd worden door zijn moeder, en van een diep ervaren eenzaamheid. Na het overlijden van zijn moeder gingen ”alle remmen los”. De man vol tatoeages en ringen blijkt een diep gekwetst medemens te zijn.

Na het lezen van zijn verhaal schaamde ik me voor mijn vooroordelen. En terecht!

De auteur is docent en contextueel therapeut.