In de besloten Facebookgroep van Farmers Defence Force (FDF), dat wordt gezien als de radicaalste boerengroep van dit moment, zijn doodsverwensingen geen taboe. „Dat wijf moet dood.”
FDF is onder meer bekend van de boerenprotesten. Ook zat de organisatie aan tafel bij het kabinet, als partij in het inmiddels gesneuvelde Landbouw Collectief.
De Facebookgroep van de organisatie lijkt een vrijplaats voor opmerkingen die niet stroken met de interne regels van de groep („wees aardig en beleefd”, „behandel iedereen met respect”). Ook doodsverwensingen, veelal gericht aan politici of dierenactivisten, zijn geen taboe. De besloten FDF-Facebookgroep telt zo’n 54.000 leden – boeren, sympathisanten en belangstellenden.
In de opmerkingen die het Reformatorisch Dagblad zag, valt het aantal doodsverwensingen richting D66’er Tjeerd de Groot op. Het Kamerlid zette vorig jaar kwaad bloed met zijn voorstel om de veestapel te halveren. „Dit ongedierte moet je uitroeien, en voor deze wolf in schaapskleren is geen afschotvergunning nodig, gewoon een propje lood geven”, zegt iemand. „Mag ik hem afschieten!”, zegt een ander groepslid. Een greep uit de andere doodsverwensingen: „Blauwe boon dr in”, „opknopen”, „afmaken die vent”, „preventief ruimen die vuile Judas”, „aan de haak in de slachtlijn hangen” en „gewoon afschieten die gek.” „D66 mot weg. Wie belt de sniper eindelijk eens!”, plaatst een lid.
Over De Groots partijgenoot Kajsa Ollongren, minister van Binnenlandse Zaken, zegt iemand: „Dat wijf moet dood.” Ook landbouwminister Carola Schouten (ChristenUnie) wordt niet gespaard. „Weet je wat ze in de middeleeuwen met zo’n heks deden? Mag nu ook wel weer” en „haar gewoon de kop eraf schieten” luiden enkele opmerkingen. Volgens een ander „solliciteert” de bewindsvrouw „naar een leven met beveiliging.”
Groepsbeheerders
Daarnaast valt te lezen dat ook de voormalig LTO-voorman Marc Calon („oppakken en ophangen!”) en antiracismedemonstranten op de Amsterdamse Dam („ruimen”, „vergassen”) het moeten ontgelden. Hetzelfde geldt voor dierenactivisten.
Naast de regel om „aardig en beleefd” te zijn en iedereen „met respect” te behandelen, dienen leden naar „het beheer” te luisteren, melden de groepsregels.
Hoewel een moderator een keer oproept om niet te beledigen, zag het RD geen gevallen waarin iemand er door een beheerder op aangesproken wordt dat een reactie te ver gaat. Net zo min is te merken dat moderators ondeugdelijke reacties verwijderen.
Wel komt er soms tegengas van ‘gewone’ groepsleden. „Weet je dat je hiermee strafbaar bent?”, reageert iemand op een van de genoemde opmerkingen aan het adres van D66’er De Groot. „Risico neem ik”, is de korte repliek.
In de meeste gevallen komen de reacties, waaronder de verwensingen, op gang nadat FDF-voorman Mark van den Oever een nieuwsbericht in de groep deelt. Vaak laat hij eigen commentaar achterwege. Naar verluidt plaatste Van den Oever enige tijd geleden de opmerking „hang ’m high”, die daarna weer verwijderd zou zijn.
De persoon die dit benoemt, krijgt hetzelfde nogmaals te horen, en wel van iemand die niet lang daarna in de groep wordt aangekondigd als een van de twee „nieuwe moderators.” „Hang hem hoog, voor mij part aan de hoogste boom.. deze man heeft heel wat op zijn geweten..”, zegt de dame over De Groot.
„Een zekere moedeloosheid beving mij”, zegt advocaat Germ Kemper over zijn eerste indruk bij de geplaatste verwensingen. „Dit heeft meer met fatsoen dan met recht te maken.” Hoewel het volgens Kemper om doodsbedreigingen en oproepen tot geweld gaat, zijn die moeilijk meer te zien als „een concrete oproep om iemand overhoop te schieten”, zegt hij. „Het is meer een machteloze uiting.”
Concreet
Of het om strafbare feiten gaat, hangt in de eerste plaats van de letterlijke tekst af. Daarnaast is de context van belang voor de vraag hoe serieus het genomen moet worden, stelt de in mediazaken gespecialiseerde jurist. Een uitlating moet, om strafbaar te zijn, „concreet” zijn. Ook speelt het „persoonlijke karakter” van een bedreiging –bijvoorbeeld bij een zakelijk geschil– een rol, zegt hij. De beschreven dreigementen hangen samen met beleid in algemene zin, en hebben dus een meer abstracte aanleiding, aldus Kemper.
Of het kansloos is als bijvoorbeeld De Groot actie onderneemt, durft hij niet met zekerheid te zeggen. „Ik ben benieuwd wat de officier van justitie er dan mee doet.” De afweging hoe letterlijk dit soort uitlatingen genomen moet worden noemt hij „buitengewoon lastig.” De bedreigers kunnen in elk geval geen beroep doen op de beslotenheid van de groep, meent Kemper.
De Facebookgroep zorgde al eerder voor ophef, nadat Van den Oever peilde of CDA-Statenleden in Brabant persoonlijk aangepakt moesten worden.
Reactie FDF
In reactie op vragen van het RD zegt een woordvoerder dat op de Facebookpagina van FDF een duidelijk protocol staat, „waaraan leden zich dienen te houden. Doodsverwensingen worden niet getolereerd.” Groepsleden die zich schuldig maken aan dergelijke uitlatingen, worden „zeker” aangesproken, „en verwijderd als dat nodig is.”
De woordvoerder wijst er verder op dat „het bestuur, het beheer en ook de moderators allemaal (landbouwgerelateerde) bedrijven hebben en allemaal onbezoldigd taken op zich hebben genomen”, waardoor de tijd beperkt is. „We lezen dus ook niet alles wat geschreven wordt. Als we gewezen worden op ongewenste reacties, wordt er werk van gemaakt.” Verwensingen worden verwijderd, zegt de woordvoerder.
Op de vraag of het klopt dat Van den Oever de opmerking „hang ’m high” plaatste, en zo ja aan wie die gericht was en waarom die werd verwijderd, zegt FDF dat ze dit niet meer kan achterhalen. „Sowieso worden berichten verwijderd als ze als kwetsend worden ervaren. Omdat dat nooit de bedoeling kan zijn.”
