Een echte zwarte maandag, zoals bij de beurskrach op 19 oktober 1987, mocht het misschien niet heten. Toen doken de koersen met 12 procent omlaag. Maar het was wel een enorme dreun.

In het weekend mislukte het overleg tussen olieproducerende landen om de prijsdaling van de afgelopen tijd een halt toe te roepen. Rusland weigerde zijn aanbod te verkleinen, waarna Saudi-Arabië aankondigde –met de bedoeling om Moskou op andere gedachten te brengen– de kraan verder te zullen opendraaien. Een vat Brent (uit de Noordzee) kostte maandag nog slechts 36 dollar, 20 procent minder –een ongekende klap– dan vrijdag; wat trouwens gunstig is voor de consument, dat dan weer wel.

Correcties

Olie vormde de directe aanleiding tot de koersval op de beurzen, maar corona is natuurlijk de onderliggende oorzaak. De uitbraak zet mondiaal de bedrijvigheid onder druk, dus neemt de vraag naar brandstof af. Angst voor winstcijfers die onderuitgaan en ander economisch onheil zetten eerder al stevige correcties op de borden. Een instortende olieprijs deed de rest. Vooral de aandelen van olieconcerns lopen zware averij op. Shell verloor ruim 17 procent. Dinsdagmorgen krabbelde de AEX wat op, een niet ongebruikelijk patroon na zo’n uitzonderlijk negatieve dag.

Rente

De handel in New York lag maandag kort na aanvang zelfs een kwartier stil omdat de koersen te snel duikelden. Dan treedt er automatische een adempauze in, bedoeld om paniekverkopen te voorkomen. De Dow Jones eindigde in de avond met een min van 7,8 procent. Het was daarmee de slechtste dag sinds 2008.

Hectiek eveneens op de obligatiemarkten. Staatspapier van solide, betrouwbare landen als Duitsland, Nederland en ook de Verenigde Staten fungeren als veilige vluchthaven voor beleggers. De stijgende vraag naar die stukken betekent dat de koersen ervan in de lift zitten en dat omgekeerd het rendement (de rente) daalt. De vergoeding op tienjaarsleningen van de Amerikaanse overheid is gezakt tot een historisch dieptepunt van 0,5 procent. Half februari was de stand 1,6 procent. De tienjaarsrente in Nederland ging in die periode van min 0,3 naar min 0,65 procent. Dat is slechts nieuws voor de pensioenen. De dreiging dat er gekort moet worden, neemt toe.

Somberder

Staan we aan de vooravond van economische rampspoed? Niemand weet het, maar het valt niet uit te sluiten. Elke crisis is uniek en heeft andere oorzaken en gevolgen. In die zin gaat een vergelijking met 2008, toen de problemen ontstonden in de financiële sector, niet op.

De centrale banken hebben niet veel munitie om in te grijpen. In Europa ontbreekt de ruimte voor een forse renteverlaging. De roep klinkt om stimulering via de overheidsbegrotingen. President Trump zou dinsdagmiddag maatregelen in die sfeer bekendmaken, Brussel zegt alle opties te bekijken.

In ieder geval worden de prognoses somberder. Rabobank presenteerde maandag al een scenario waarin de Nederlandse economie dit jaar krimpt. Uiteindelijk hangt alles hangt af van hoelang het virus doorwoekert.