Burgers die graag belasting betalen, zal men niet snel vinden. Vrijwel iedereen is in mineur als de blauwe envelop op de deurmat valt. De aanslag valt bijna altijd tegen.
Het gemopper op de fiscus is van alle tijden. Exemplarisch is dat de Puntegaalstraat in Rotterdam in het verleden Pluk-me-kaalstraat werd genoemd, omdat daar het belastingkantoor stond.
Pogingen om de belasting te ontduiken, zijn er ook alle eeuwen door geweest. Niet voor niets riepen predikanten al in de Gouden Eeuw in catechismuspreken op om de verschuldigde belasting te betalen. Dat was toen al kennelijk een probleem.
Argumenten om de belastingplicht niet serieus te nemen zijn er ook altijd aangevoerd – zeker ook binnen christelijke kring. Vaak wordt dan gezegd dat gerommel met aangiften te verdedigen valt omdat de overheid met de belastinginkomsten verkeerde dingen doet, bijvoorbeeld op gebied van cultuur en medische ethiek.
De Bijbel spreekt daar anders over. Paulus vermaant in Romeinen 13 om schatting en tol aan de overheid te betalen. Terwijl hij terdege wist dat de Romeinse overheid ook dingen met dat geld deed die strijdig waren met Gods wet. Belasting betalen is plicht van elke burger, ook als de overheid dat geld onjuist gebruikt.
Daar staat wel iets tegenover. De Bijbel geeft geen vrijbrief aan de overheid om maar aan te rommelen of te zware lasten op te leggen. In Deuteronomium 17 wordt gezegd dat een koning zich moet hoeden voor het vergaderen van rijkdom. Dat deden de vorsten toen door belasting op te leggen. De geschiedenis van de scheuring van het rijk na de dood van koning Salomo is in dit verband van betekenis. De lasten die Salomo had opgelegd, waren zwaar. Toen Rehabeam nog verder ging, scheidden tien stammen zich af.
Die geschiedenis is niet alleen maar opgeschreven omdat ze historie was, maar ook om overheden stof tot nadenken te geven. De belastingdruk moet niet buitenproportioneel zijn. De overheid moet de menselijke maat in het oog houden.
Daar komt bij dat overheden zuinig en zorgvuldig met de ontvangen gelden moeten omgaan. Dat is een zware verantwoordelijkheid. Belastingambtenaren die het volk afpersen, overschrijden een morele grens. Zij die er administratief een rommeltje van maken, verstaan hun roeping niet. Zij zijn er immers niet om het volk uit te zuigen, maar om gelden te verzamelen die ten goede komen aan de gemeenschap, aan het volk.
Niet alleen ambtenaren dragen verantwoordelijkheid, maar ook politici. Zij zijn niet alleen vertegenwoordigers van het volk maar ook voorbeelden voor het volk. De manier waarop VVD-fractievoorzitter Dijkhoff met zijn toeslagen is omgegaan, strookt daar niet mee – ook al had hij formeel recht op een van de twee uitkeringen. Het is nodig dat ze extra zorgvuldig zijn bij hun persoonlijke belastingaangiften en met de toeslagen die zij persoonlijk ontvangen.
