De reactie van het kabinet op het stikstofadvies van de commissie-Remkes brengt voor veehouders nog geen volledige duidelijkheid. Het lijkt er echter op dat de gevolgen ingrijpend zijn.
Dat stelt agrarisch adviesbureau Van Westreenen uit Barneveld in een maandag opgestelde analyse van de brief die minister Carola Schouten van Landbouw vrijdag naar de Tweede Kamer stuurde.
Schouten trekt de kar bij het zoeken naar een oplossing voor de stagnatie van meer dan 18.000 bouwprojecten, die zijn komen stil te liggen nadat de Raad van State eind mei het zogeheten Programma Aanpak Stikstof van tafel veegde. Het kabinet zet onder meer in op vrijwillige sanering van boerderijen in de buurt van kwetsbare natuurgebieden en verlaging van de maximumsnelheid voor het wegverkeer op bepaalde trajecten.
Latente ruimte
Allereerst blijkt uit de brief dat er geen gevolgen zijn voor veehouders die hun natuurvergunning volledig benutten. Maar wie die nog niet helemaal benut en (buiten de vergunning) iets wil wijzigen in zijn bedrijfsvoering, raakt de zogeheten latente ruimte kwijt. Het ministerie van Schouten kijkt daarbij naar de gerealiseerde stalcapaciteit op peildatum 4 oktober 2019, niet naar het aantal dieren.
Met ingang van 11 oktober kunnen veehouders ook weer intern salderen. Dat betekent dat ze binnen hun vergunning kunnen schuiven met stikstofruimte of bijvoorbeeld nieuwe emissiebeperkende technieken toepassen waardoor er ruimte komt voor een extra stal.
Wie wil uitbreiden maar geen mogelijkheid heeft voor intern salderen, kan stikstofruimte kopen van een college die minder dieren meer gaat houden (extern salderen). Maar in dit geval roomt de overheid 30 procent van de zogeheten depositie af.
Depositie is wat anders dan emissie, benadrukken de specialisten van Van Westreenen. Emissie of uitstoot heeft betrekking op de kilo’s ammoniak die op de vergunning van de veehouder staan. Depositie is de stikstof die neerslaat op natuur. Die wordt berekend met een rekentool. De specialisten waarschuwen dat dit „veelal” extra zwaar drukt op de vergunde kilo’s ammoniak: die kunnen meer dan 30 procent omlaag gaan.
Dier- en fosfaatrechten
Een veehouder kan ook stikstofruimte (in de vorm van ammoniak) verkopen, bijvoorbeeld als hij zijn bedrijf beëindigt. Ook dan wordt afgeroomd. Bovendien is verkoop niet toegestaan voor boeren die meedoen aan de warme sanering verkenshouderij of de zogeheten stoppersregeling ammoniak. In dat geval „vervluchtigt” de ammoniak.
Het meest opzienbarende, vinden de specialisten, is dat de overheid bij verkoop van stikstofruimte ook de dier- en fosfaatrechten van de betrokken veehouder inneemt. Directeur Steven van Westreenen noemt dat desgevraagd een groot onrecht. „Deze boeren worden dubbel gepakt. En dit zal zeker ook een prijsopdrijvend effect hebben op stikstof en op dier- en fosfaatrechten.”
Van Westreenen wijst er verder op dat de brief van Schouten nog geen steeds duidelijkheid biedt voor de naar schatting 3300 veehouders die hun bedrijf onder PAS op grond van een zogeheten melding hebben uitgebreid.
