Johnson verandert debat over brexit in pokerspel
Geen mooier weken dan wittebroodsweken. Dat geldt evenzeer voor pasgetrouwde paartjes als voor politieke leiders. Boris Johnson geniet daarom met volle teugen van zijn premierschap.
Veel leiders voelen zich in die eerste tijd oppermachtig. Hun ministers applaudisseren doorlopend omdat de nieuwe het veel beter doet dan de vorige. Een premier zou de roem naar het hoofd stijgen als niemand het aandurft hem kritiek te geven. In de Britse politiek is dat het moment dat verse premiers beginnen over vervroegde verkiezingen.
Maandagavond heeft premier Johnson dat woord laten vallen. Hij woont nog maar een paar weken in Downing Street en zijn eerste vragenuurtje moet hij nog ondergaan, of hij zwaait al met het stembiljet. Reden: in de Conservatieve fractie zijn te veel leden die een voorstel van de oppositie steunen om de brexit uit te stellen. Wie dat doet, verliest de steun van de partij en is daarmee ongeschikt om opnieuw kandidaat te zijn.
Zette premier Johnson vorige week de zaak al onder druk met een langere schorsing van het parlement, deze week voert hij de druk op. Hij „verhoogt de inzet”, zegt men in Westminster. Maar hoe hoger de inzet, hoe groter de risico’s. Niet het minst voor de premier zelf.
In zijn wittebroodsweken geniet Johnson in de peilingen nog van een voorsprong van 11 procent op de oppositiepartij Labour. Toen premier May in 2017 vervroegde verkiezingen uitriep, had ze een voorsprong van 20 procent. Maar tijdens de campagne bleef daar vrijwel niets van over.
De manier waarop Johnson handelt geeft aan dat hij harder wil vechten dan zijn voorganger May. De tijdsdruk is enorm en de tegenwerking groot. Veel Conservatieve parlementsleden willen liever geen vertrek uit de EU dan een no-deal-brexit. De premier heeft inmiddels zo vaak gezegd dat er „onder geen omstandigheden” nog uitstel komt, dat hij moeilijk kan omgaan met andere scenario’s.
Onder de tegenstemmers zitten mensen die enkele weken geleden nog minister waren en niet minder dan drie keer vóór het brexitplan van de regering stemden. In diezelfde tijd zette Johnson zich er nog voor in om premier May aan een historisch verlies te helpen – om dat daarna te vieren bij een borrel in het huis van Jacob Rees-Mogg. Dat Johnson nu volledige loyaliteit eist van zijn partijgenoten, zou buiten de politiek hypocriet worden genoemd.
Toch gaan de zaken niet wezenlijk anders dan eerder dit jaar onder premier May. Vrijwel alle energie en opwinding gaat naar het proces en de agenda, niet naar de inhoud. Het is een potje armpje drukken waarvan de uitkomst niet te voorspellen is.
Intussen overweegt de EU voor een no-deal-brexit het draaiboek te gebruiken dat klaarligt voor natuurrampen. Daar kan zo’n politiek pokerspel dus op uitlopen.
