Kerkasiel is geen nieuw instrument. Ruim zes jaar geleden eindigde een kerkdienst van 97 dagen in de Bethelkapel in Den Haag, toen bleek dat het uitgeprocedeerde Armeense gezin Tamrazyan toch in Nederland mocht blijven. In de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw vond kerkasiel vaker plaats. Honderden afgewezen asielzoekers kregen in die periode kerkasiel; de meesten van hen ontvingen alsnog een verblijfsvergunning.

De politie mag een kerkgebouw niet binnengaan als daar een kerkdienst gehouden wordt; de grondwettelijke vrijheid van godsdienst beschermt op die manier iemand aan wie kerkasiel is verleend. Dat uitgeprocedeerde asielzoekers de toevlucht nemen tot een kerk als alle juridische trajecten op niets zijn uitgelopen, valt dan ook te begrijpen.

Dat kerken zich ontfermen over kwetsbaren kan alleen maar worden aangemoedigd. De kerk heeft immers ook een maatschappelijke taak. Dat ze daarbij oog heeft voor de zwakken in de samenleving, is niets anders dan haar Bijbelse opdracht.

De cruciale vraag is echter: mag de kerk daarvoor de eredienst inzetten? De Raad van Kerken noemt kerkasiel in een notitie uit 2021 in „uiterste nood” geoorloofd, als uitzetting van asielzoekers dreigt en betrokken asielverleners ervan overtuigd zijn dat deze daardoor in een „levensbedreigende situatie” terechtkomen. Daarmee geeft de raad een verstandige lijn aan: kerkasiel kan niet zomaar worden ingezet.

Uitgeprocedeerde asielzoekers hebben immers vaak al verschillende juridische processen doorlopen, waarbinnen onafhankelijke rechters hun dossier hebben beoordeeld. Uitgangspunt moet zijn dat kerken die rechterlijke uitspraken respecteren. Er moet dus een echt levensbedreigende situatie aan de orde zijn, wil de kerk daar met recht tegen in het geweer komen.

De predikant van de Kampense gemeente Open Hof, ds. L. Boot, vindt inderdaad dat er in het geval van het Oezbeekse gezin sprake is van deze uitzonderingssituatie. Het is echter de vraag of de situatie voor deze familie zo levensbedreigend is als de Raad van Kerken bedoelt. Ds. Boot wijst slechts op de onveiligheid in het land, op „een trauma voor de kinderen” en op „onherstelbare schade in hun ontwikkeling”, hoe ingrijpend dat alles ook kan zijn.

Hoe de situatie voor deze familie ook is, kerkasiel is een discutabel middel. De kerk begeeft zich op glad ijs als ze de eredienst inzet om asiel te verlenen aan mensen die niet in levensgevaar verkeren. De kerkdienst is immers niet bedoeld als protestbijeenkomst tegen de overheid, maar is een eredienst waar God geëerd wordt en waar Hij Zich openbaart aan mensen.

Daarbij is de rechtsstaat te kostbaar en te kwetsbaar om rechterlijke uitspraken zomaar te negeren en om grondwettelijke vrijheden in te zetten voor oneigenlijke doelen.