Actie van burgers nodig voor aanpak mondiale milieuproblemen
Het aantal bosbranden in het Amazoneregenwoud is dit jaar ongekend hoog, meldde deze week het Braziliaanse agentschap voor ruimteonderzoek INPE. De teller staat op bijna 73.000 en dat betekent een stijging van 83 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.
Er lijkt een onmiskenbaar verband tussen deze trend en het aantreden van Jair Bolsonaro als nieuwe president van Brazilië, begin dit jaar.
Zoals bekend, ligt het grootste deel van het Amazonebos op Braziliaans grondgebied en dat is een grote verantwoordelijkheid voor een president. Temeer als die weet dat 40 procent van het wereldwijde tropische bos binnen de grenzen van zijn land ligt. En dat dít Braziliaanse bos goed is voor 10 tot 15 procent van de biodiversiteit op aarde. Ook als het gaat om de mondiale strijd voor CO2-reductie en tegen de opwarming van de aarde speelt behoud van het Amazoneregenwoud een belangrijke rol.
President Bolsonaro lijkt zich van die grote verantwoordelijkheid niets aan te trekken. Hij geeft juist meer ruimte aan houtvesters en boeren die de Amazone willen intrekken om er meer hout te kappen en onder meer veevoer voor de export te produceren.
Kan iemand die de longen van de aarde beheert, zomaar zijn gang gaan in het beschadigen ervan? Het antwoord op die vraag is geen uitgemaakte zaak omdat het afhangt van de wils- en daadkracht van de internationale gemeenschap om een nationale staat op dit punt tot de orde te roepen.
Juist op dit terrein is er een tegenstrijdige ontwikkeling aan de gang. Enerzijds heeft een uitdijend publiek het wereldwijd over thema’s als minder vlees eten om boskap en CO2-uitstoot te verminderen. Anderzijds is er een trend van nationalisering aan de gang die zich uit in het naast zich neerleggen van internationale afspraken en verplichtingen. Bolsonaro’s beleid lijkt daarvan een typisch voorbeeld, maar hij staat daarin niet alleen. De Amerikaanse president Trump ging hem in deze ‘eigenland-eerst-opstelling’ voor, onder meer door zich terug te trekken uit het Klimaatakkoord van Parijs (iets wat Bolsonaro nog niet heeft gedaan).
Het gevolg is dat steeds bezorgder wordende burgers moeten toekijken hoe de internationale aanpak van het klimaatprobleem wordt ondermijnd. Extra tragisch is dat een land dat vanouds een bijzondere verantwoordelijkheid heeft om die internationale kar te trekken, de VS, het laat afweten en iemand als Bolsonaro juist inspireert om een lange neus te trekken richting de internationale gemeenschap.
Hier ligt een extra uitdaging voor bezorgde burgers. Om bij voorbeeld het eigen consumptiegedrag nog kritischer te bezien. Als de diplomatie het laat afweten, kan er via commercie en handel nog veel worden bereikt. Het verband tussen houtkap in de Amazone én de westerse vleesconsumptie is immers onmiskenbaar.
