Rutte kan weer de show stelen bij Trump
Premier Mark Rutte mag donderdag op de koffie bij president Donald Trump. Op de agenda staat onder meer het terughalen van IS-strijders uit Syrië en een bijdrage aan de missie in de Straat van Hormuz.
De vorige ontmoeting tussen Trump en Rutte, vorig jaar juli, staat in het geheugen gegrift. De Amerikaanse president beweerde dat het prima was als er geen handelsdeal zou komen tussen zijn land en de Europese Unie. „Nee, dat is niet positief”, onderbrak Rutte hem vol bravoure. Trump besteedde er geen aandacht aan, maar het moment haalde alle internationale media en Rutte stal de show.
Of er donderdag weer zoiets gaat gebeuren, valt zeker niet uit te sluiten. Amerika en Nederland zijn het lang niet altijd met elkaar eens. Zo vindt Trump dat Nederland te weinig geld steekt in defensie, IS-strijders moet terughalen uit Syrië en een bijdrage moet leveren aan de veiligheid in het Midden-Oosten. Rutte laat zich echter niet gek maken door de wispelturige Amerikaan en weigert vooralsnog toezeggingen te doen. Ook donderdag zullen er waarschijnlijk geen concrete besluiten worden genomen.
Trump riep in februari onder meer Nederland op om jihadisten van Islamitische Staat die in Syrië vastzitten, terug te halen en te berechten. Als dit niet gebeurt, verwacht hij dat de terroristen op eigen gelegenheid terugkeren naar Europa, met alle gevolgen van dien. De gevangen strijders zitten vast in kampen die bewaakt worden door Amerikanen en Koerden. Nu de VS zich terugtrekken, overwegen de Koerden om de gevangenen vrij te laten. Rutte en zijn kabinet zien het echter niet zitten om de Syriëgangers terug te halen.
De druk van Trump op Rutte zal donderdag groot zijn. Amerika is bereid om Nederland te helpen bij het terughalen van de jihadisten. Daarmee valt het argument van het kabinet dat het te gevaarlijk zou zijn, deels weg.
Een ander bespreekpunt is de eventuele bijdrage van Nederland aan een missie in de Straat van Hormuz, bij Iran. Volgens Rutte staat dit onderwerp niet op de agenda, maar het ligt voor de hand dat erover gesproken zal worden. Vorige week dienden de Amerikanen een verzoek in bij Nederland om een bijdrage te leveren aan de missie. Recent zijn in het gebied een aantal aanslagen gepleegd op olietankers. Om de veiligheid en de economische belangen te waarborgen, zoekt Amerika steun bij Nederland. Het kabinet heeft het verzoek nog in behandeling; het overweegt volgens bronnen een fregat naar het Midden-Oosten te sturen.
Landtroepen
Het wordt voor Rutte om twee redenen moeilijk om dit verzoek overtuigend af te wijzen. Ten eerste is het voor Nederland van belang dat de Nederlandse schepen een veilige doorgang hebben. Deze wateren zijn een belangrijke doorgang naar onder meer Irak en Saudi-Arabië.
De tweede reden is dat Nederland nog geen gehoor heeft gegeven aan het eerder ingediende Amerikaanse verzoek om troepen naar Syrië te sturen. Het kabinet heeft dit nog in beraad, maar denkt vooralsnog dat het sturen van landtroepen, waar Amerika om vroeg, niet voor de hand ligt.
Nu opnieuw een verzoek niet, of niet volledig, inwilligen ligt diplomatiek lastig. Van oudsher kon Amerika vaak rekenen op militaire steun van Nederland. Die reputatie wil het kabinet niet te grabbel gooien.
De zakenman Bert Kreuk overhandigt donderdag een vlag van D-day aan Trump. De vlag wapperde tijdens de overrompelingsaanval in 1944, 75 jaar geleden, fier op de achtersteven van een Amerikaans marineschip.