Terwijl christenen in het Westen het paasweekend al achter de rug hebben, maken orthodoxe christenen in Rusland zich op voor het Opstandingsfeest. De Russisch-Orthodoxe Kerk houdt nog vast aan de Juliaanse kalender, en die loopt wat achter.

Dit jaar is er met Pasen extra aandacht voor Syrië, waar de oorlog nu, als men de Russen moet geloven, zo goed als voorbij is. Bijna het hele land is weer veilig om te wonen en de orthodoxe christenen kunnen weer bij elkaar komen. Dat wordt mede mogelijk gemaakt door de Russische kerk.

Beschermer

Rusland mengde zich in 2015 in het conflict met politieke redenen. President Basjar al-Assad moest in het zadel worden gehouden.

Maar het wordt steeds duidelijker dat het Kremlin niet alleen militair wilde ingrijpen. Humanitaire en culturele steun zijn nu de prioriteit voor Rusland. En de machtige Russisch-Orthodoxe Kerk speelt daarin een grote rol. De Russisch-Orthodoxe Kerk ziet de christelijke minderheid in Syrië als gelijke en voor de Russen is het prioriteit dat deze groep weer naar de kerk kan. En Poetin, de beschermer van de Russisch-Orthodoxe Kerk, is voor de Syrische christenen dan ook de logische beschermer.

De religieuze banden met het Syrische christendom gaan veel verder terug. Tijdens de Tsarentijd zag Rusland zichzelf ook al als beschermheer van het orthodoxe geloof en vooral tijdens de regering van Katharina de Grote, in de 18e eeuw, was Syrië een populair bedevaartsoord voor orthodoxe Russen.

Palmyra

Twee steden hadden daarbij voor de Russen een bijzondere betekenis, en hebben dan ook prioriteit in de wederopbouw: Palmyra, een oude Romeinse stad met enkele van de oudste christelijke kerkgebouwen, en Maaloula, een pelgrimsstadje in een bergachtig gebied dat bekendstaat om het Sint Theclaklooster.

Doemalid Dimitri Sablin leidde een groep vrijwilligersorganisaties die het 1600 jaar oude klooster in het Syrische stadje Maaloula herbouwden. „Russische pelgrims kunnen hier in groten getale naartoe komen om het grootste heiligdom voor christenen aan te raken, voor blijdschap en genade”, verklaarde Sablin tijdens zijn bezoek aan Maaloula in The Washington Post. Het plaatsje is een van de laatste plekken in het Midden-Oosten waar het Aramees nog wordt gesproken, de taal die Christus sprak.

De Russische hulp bij het herbouwen van deze steden is een duidelijke boodschap: het is Rusland dat de cultuur en religieuze centra van Syrië herbouwt. Die culturele invloed zal nog lang doorgalmen in het Syrië van na de burgeroorlog.

Assad lijkt het eens te zijn met de rol die de Russisch-Orthodoxe Kerk opeist in het culturele leven van Syrië. Assad zelf is een aanhanger van de alawieten, een islamitische minderheid die positief omgaat met christenen. Assad zei ooit dat Poetin de „enige beschermer van de christelijke beschaving is waar men echt op kan vertrouwen.”

Maar er zit meer achter de culturele invloed van de Russisch-Orthodoxe Kerk. Er is nog een andere speler in Syrië: Iran. En de islamitische stroming van Iran is bij veel Syriërs niet populair. Bovendien zouden Iraanse troepen Syrische dorpen en steden hebben geplunderd. Vergeleken met Rusland wordt Iran gezien als een culturele tegenpool.

Minderheden

Rusland gebruikt de Orthodoxe Kerk om de harten en de gedachten van het Syrische volk voor zich te winnen. De christelijke minderheden staan al aan Ruslands kant. En ook de alawieten kiezen de kant van de Russen: de Russen beschermen immers hun president. Ook veel soennieten kiezen voor Rusland en tegen Iran, omdat Rusland veel militairen inzet uit Russische moslimregio’s zoals Tsjetsjenië en Dagestan, waar de stroming van de islam vergelijkbaar is met die in Syrië.

Op deze manier bindt Rusland de Syrische bevolking aan zich. Rusland heeft de touwtjes in handen: zelfs al zou Assad ooit uit het zadel worden gelicht, heeft Rusland politiek, economisch en cultureel heel wat in de melk te brokkelen.