Monsterzege FVD door ontevreden bevolking
De inmiddels overleden chef van de politieke redactie van het dagblad Trouw trakteerde zo’n veertig jaar geleden op de dag van verkiezingen zijn collega’s altijd op gebak. Verkiezingen zijn het feest van de democratie en bij een feest hoort gebak, zo redeneerde hij.
Nu is het is zeker waardevol om op een verkiezingsdag stil te staan bij de grote waarde van politieke rechten en burgerlijke vrijheden die ons land kent. Volgens Freedom House, dat jaarlijks onderzoek doet naar deze vrijheden, heeft nog niet de helft van alle landen de voorrechten waarvan Nederlanders mogen genieten. Bijna een kwart van de landen zucht zelfs onder dictatuur.
Maar om de verkiezingsdag op zichzelf als een feestdag te betitelen, is wel een hele stap. De bekendste Britse politicus ooit, Winston Churchill, noemde de democratie de minst slechte van alle regeringsvormen. En de antirevolutionair Groen van Prinsterer haalde ooit met instemming een Franse politicus aan die stelde dat zich achter democratie chaos verbergt.
Want het gaat bij verkiezingen natuurlijk ook en vooral om de vraag wat de uitslag is. Welke partijen krijgen het voor het zeggen? Welke koers willen kiezers dat het land gaat varen?
Woensdag behaalde Forum voor Democratie een monsterzege. Het is in de naoorlogse politieke geschiedenis nog niet voorgekomen dat een nieuwe partij bij verkiezingen in een keer de meeste stemmen achter zich wist te krijgen. Wat heeft deze uitslag te zeggen? Allereerst dat de ontevredenheid van de bevolking over de koers van de bestaande politieke partijen groter is dan ooit te voren. De twee populistische partijen, Forum voor Democratie en PVV, hebben inmiddels bijna een kwart van het kiezerspubliek achter zich.
Kennelijk vinden kiezers dat de bestaande politieke partijen niet goed naar hen luisteren. Mensen voelen zich niet veilig vanwege de gebrekkige integratie, toestroom van buitenlanders en criminaliteit. Verder zien ze de toegenomen welvaart onvoldoende terug in hun portemonnee. De loonontwikkeling van werkenden blijft achter, gepensioneerden zien hun koopkracht afnemen en de armoede neemt toe.
De huidige coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie heeft zichzelf in het regeerakkoord ten doel gesteld de ontevredenheid bij burgers weg te nemen. Dat beleid is nog onvoldoende van de grond gekomen. Precies een week geleden kondigde Rutte inderhaast aan dat de energiebelasting voor burgers volgend jaar omlaaggaat en dat bedrijven extra moeten betalen voor milieuvervuiling. Dat was een eerste stapje, maar nog niet echt overtuigend.
ChristenUniefractievoorzitter Segers heeft het kabinet een- en andermaal op de gemaakte afspraken gewezen. Hij kan –nu de CU haar positie versterkte– zijn geluid op dit en andere terreinen des te krachtiger laten horen.
