De witte bevolking verkeert in doodsnood en moet worden beschermd tegen agressieve moslims. Die ideologie dreef de rechts-extremistische terroristen die vrijdag in Nieuw-Zeeland dood en verderf zaaiden in moskeeën. Dat stelt terreurexpert dr. Jelle van Buuren.
Apocalyptisch. Zo omschrijft Van Buuren, kenner van extreemrechts en verbonden aan de Universiteit Leiden, vrijdagmorgen het manifest van een van de terroristen achter de bloedige aanslagen in de Nieuw-Zeelandse stad Christchurch. De schrijver is kennelijk de 28-jarige rechts-extremist Australiër Brenton Tarrant.
Geboortecijfers
Uit het document van zo’n zeventig pagina’s blijkt duidelijk „het nieuwe gezicht van extreemrechts”, analyseert Van Buuren. „Eerst was het klassieke rechts-extremisme met name gericht tegen Joden. Denk aan acties tegen Joden. Nu heeft extreemrechts een nieuw verhaal. Een zeer actueel thema in die kringen is zorg over dalende geboortecijfers onder de witte bevolking. De witte genocide: het blanke volk verkeert in een doodsstrijd en dreigt uit te sterven. Rechts-extremisten koppelen die gedachte aan hun idee dat moslims agressief op overheersing uit zijn. In islamitische kring is sprake van hoge geboortecijfers, klinkt het. De terroristen in Nieuw-Zeeland wilden daarom een daad stellen en richten zich tegen moslims.”
Egypte
In de westerse wereld is zorg over het „uitsterven van de witte bevolking” de laatste jaren een steeds terugkerend thema, signaleert Van Buuren. „Zeker rechtspopulisten komen met het doemscenario dat door de komst van migranten samenlevingen niet alleen cultureel, maar ook fysiek veranderen. Iemand als voorman Thierry Baudet van Forum voor Democratie waarschuwt dat Nederland in 2050 is veranderd in een soort Egypte. Waarbij ik benadruk dat iemand die zich zorgen maakt over lage geboortecijfers onder de blanke bevolking daarmee natuurlijk nog geen potentiële terrorist is.”
Het manifest is „heftig anti-islamitisch” van toon, zegt Van Buuren, die vrijdag delen van het document had bestudeerd. „De rechts-extremistische terroristen in Nieuw-Zeeland zien in de islam een groot gevaar. Rechts-extremisten vegen alles op één hoop. Ze maken geen onderscheid tussen islam, aanhangers van die religie en moslims die extremistisch en jihadistisch opereren.”
Truck
De terrorist achter het manifest zegt met de aanslagen in Nieuw-Zeeland terreuraanslagen van jihadistische terroristen te willen vergelden. Hij verwijst onder meer naar de aanslag in 2016 in het Franse Nice. Daar vielen tientallen doden toen de aanslagpleger in een truck over een drukke boulevard reed.
Ook verwijst de Australiër Brenton Tarrant naar een terreuraanslag in 2017 in Stockholm, gepleegd door een IS-sympathisant uit Oezbekistan. Bij die aanslag kwam onder anderen het 11-jarige meisje Ebba Akerlund om.
Hoe taxeert u dit soort verwijzingen naar terreuraanslagen uit extremistisch-islamitische kring?
Van Buuren: „Terrorismedeskundigen noemen dit wederzijdse radicalisering. Daar waarschuwen ze overheden ook voor. De aanslagen uit jihadistische kring de afgelopen jaren in Europa hebben niet alleen directe slachtoffers geëist. Die terreur zorgde ook voor polarisatie. Daardoor groeit rechts-extremisme in Europa. Rechts-extremisten zijn uit op wraak jegens moslims en redeneren: „Nu is het onze tijd, we nemen revanche.” Dat alles kan zomaar leiden tot een spiraal van geweld.”
De Australische terrorist achter het manifest roept ook op tot het doden van de Turkse president Erdogan, bondskanselier Merkel van Duitsland en de Londense burgemeester Kahn, een moslim van Pakistaanse komaf. Hoe beziet u zo’n oproep?
„Zo rijtje namen verbaast me totaal niet. Het lijstje vind ik ook wel logisch. Je ziet eraan hoe bont de lijst van vijanden is in rechts-extremistische kringen. De terroristen noemen hoogstwaarschijnlijk Erdogan omdat hij moslim is en een zeer assertieve en nationalistische koers vaart. Ze zien hem als bedreiging voor Europa en het witte volk. Ze nemen Merkel onder vuur omdat zij bij uitstek wordt gezien als de politicus die tijdens de vluchtelingencrisis migranten heeft binnengehaald. En de terroristen noemen Kahn omdat hij moslim is en buitenlander.”
Een van de terroristen in Christchurch droeg een helmcamera. Op Facebook was live te volgen hoe hij in een moskee dood en verderf zaaide. Wat vindt u daarvan?
„Extremistische groeperingen willen sociale media ten volle benutten om hun boodschap wereldkundig te maken. Potentiële medestanders laten ze zo weten: Zo roepen we de witte genocide een halt toe. Door zelf hun verhaal op internet te zetten, kunnen terroristen lastige kranten omzeilen. Die zouden uit ethische overwegingen immers kunnen besluiten bepaalde beelden niet uit te zenden.
Ik heb in politiekringen gehoord dat jihadistische terroristen in Frankrijk ook hebben geprobeerd om beelden van een aanslag live uit te zenden. De politie zou dat toen hebben weten te voorkomen.”
Ziet u raakvlakken tussen de terreur in Nieuw-Zeeland en de aanslagen die de rechts-extremist Anders Breivik in 2011 in Noorwegen pleegde?
„Ja. Ook Breivik publiceerde een manifest, zelfs van 1500 pagina’s. Hij keerde zich tegen linkse politici, omdat die de islam zouden binnenhalen. De terroristen in Nieuw-Zeeland redeneren op vergelijkbare wijze. Ook Breivik maakte zich in 2011 al zorgen over dalende geboortecijfers in het Westen. Hij was ook sterk antifeministisch en was bezorgd dat traditionele instituten als gezin en familie zouden verdwijnen.”
