Voor het grootste deel van de leden van de kerken sluiten de data van bid- en dankdag niet meer aan op hun levenspatroon, meent oud-hoofdredacteur dr. C. S. L. Janse van het Reformatorisch Dagblad.
Janse noemde het houden van biddag in september na de zomervakantie en dankdag in juni voor de zomervakantie „op dit moment een logischer keuze.” Hij sprak donderdag tijdens het jaarlijkse congres van Solidamentum, een studentenvereniging op gereformeerde grondslag. De bijeenkomst in kerkgebouw De Hoeksteen in Barneveld trok een kleine honderd jongeren.
Het thema van het congres was ”De Schepping”. Janse werkte dat uit in een lezing over gebruik en misbruik van de schepping. Dr. R. Seldenrijk, oud-directeur van de Nederlandse Patiëntenvereniging, hield een referaat over maakbaarheid.
Janse constateerde dat de beheersing van de schepping de afgelopen eeuwen enorm is toegenomen, maar dat de band van de mens met de schepping is verminderd. Het aantal werkers in de agrarische sector is sterk afgenomen, ook in de gereformeerde gezindte. Janse, socioloog, heeft becijferd dat ongeveer tweederde van het aantal afgevaardigde ouderlingen op de synode die in 1907 besloot tot oprichting van de Gereformeerden Gemeenten boer of boerenarbeider was. Tegenwoordig is slechts een op de twintig van het aantal afgevaardigde ouderlingen naar een synode van de Gereformeerde Gemeenten agrariër.
Dat heeft consequenties. Janse: „Vroeger bestond er harmonie tussen de data van de bid- en dankdagen en het levenspatroon van veel gemeenteleden. Die harmonie is er niet meer. De data van de bid- en dankdagen sluiten in de meeste gevallen niet meer aan op de praktijk. Dat wordt ook niet opgelost door er bid- en dankdagen voor gewas en arbeid van te maken. De arbeid gaat immers gewoon door.”
Na de pauze werd dr. Janse hierop bevraagd. De socioloog zei dat er tegenwoordig andere belangrijke markeringsmomenten in het jaar zijn. Hij noemde het begin en het einde van een kalenderjaar en van de zomervakantieperiode. „Als je nu zou moeten kiezen voor data voor de bid- en dankdag zou biddag in september en dankdag in juni het meest voor de hand liggend zijn.”
Janse vindt het geen wet van Meden en Perzen dat niet-zondagse kerkdiensten altijd op dezelfde momenten in het jaar worden gehouden. Hij merkte op dat er wel vaker wat veranderd is. Zo waren er vroeger geen diensten op oudejaarsavond en nieuwjaarsmorgen.
Seldenrijk wees op het vooruitgangsgeloof in deze tijd, dat zichtbaar wordt in het transhumanisme. Volgens hem houdt een elitaire groep die bezig is met technische verbetering van en aan de mens, de wereld in haar greep. Het transhumanisme wil een nieuwe mens die met behulp van hulpmiddelen in en aan het lichaam vervolmaakt kan worden. Het doel is volgens Seldenrijk een totale heerschappij over de menselijke ziel. Hij sprak van een Babelcultuur die een bedreiging vormt voor de mensheid.
Om hiertegen een drempel op te werpen, kunnen apologetiek en ethiek de helpende hand bieden. Christenen moeten door hun levenshouding laten zien dat ze anders zijn, aldus Seldenrijk. In het gesprek kunnen volgens hem zowel christelijke als niet-christelijke argumenten worden aangedragen. Het is het beste om met de algemene argumenten te beginnen. Ook is het voor christenen nodig om de huidige cultuur te doorschouwen en te wijzen op gebreken, zoals het doorgeschoten individualisme.
Ondergangssfeer
Tijdens de forumdiscussie concludeerde Seldenrijk dat er veel onbehagen en angst in de samenleving bestaat. Als oorzaken noemde hij onder meer het uitputten van de energiebronnen en het onder druk staan van relaties.
Volgens hem heerste er in de nadagen van andere culturen een vergelijkbare ondergangssfeer. Hij wees op het voorrecht van christenen. „Christenen weten dat de wederkomst nabij is.”