Het gebeurde op een doorgaande weg met een aparte strook die bestemd is voor fietsen en die niet is geasfalteerd. Ik was op weg naar huis, toen ik werd ingehaald door een tractor met een aanhanger die zo breed was dat hij aan beide kanten een flink eind uitstak. Dat de achterwielen van diezelfde aanhanger nog breder waren dan het voertuig ontdekte ik pas toen deze zo rakelings voorbijdaverden dat ik bijna mijn evenwicht verloor.

Dat woord ”bijna” is van belang, want in de statistieken valt nergens te lezen wanneer gevaarlijke situaties op het nippertje goed aflopen. Ik kwam met de schrik vrij, maar probeerde er niet aan te denken wat er zou zijn gebeurd als ik vlak voordat het voertuig me passeerde naar links had moeten uitwijken voor een oneffenheid in de weg of per ongeluk een slingerbeweging had gemaakt. Dan was ik kansloos geweest.

Het is niet de eerste keer dat ik als fietser in een gevaarlijk situatie terechtkwam waarbij een landbouwvoertuig betrokken was. Met name smalle wegen op het platteland zijn berucht, maar het gevaar loert ook in een stedelijke omgeving nabij landelijk gebied. Door deze persoonlijke ervaringen zou ik zonder nader onderzoek een aantal beperkende maatregelen nemen wanneer ik morgen werd benoemd tot minister van Infrastructuur en Waterstaat.

Als eerste zou ik eens kritisch kijken naar de minimumleeftijd van bestuurders. Onder de huidige wetgeving is het zo dat iedereen vanaf 16 jaar met een T-rijbewijs een tractor mag besturen. Dat verplichte rijbewijs is in 2015 ingevoerd om ongevallen met tractoren te voorkomen, terwijl ik zelf vermoed dat het gevaar niet zozeer schuilt in een gebrek aan rijvaardigheid als wel in roekeloosheid, gebrek aan ervaring en het verlangen naar snelheid.

In de geschetste situatie reed de bewuste tractor harder dan de wettelijk toegestane snelheid van 25 kilometer per uur. Dat weet ik zo goed omdat hij mij anders niet zou hebben ingehaald. Mijn inschatting is dat het landbouwvoertuig in kwestie minstens 40 km/h reed en misschien wel harder.

Bijkomend probleem is dat tractoren in de loop der jaren groter, zwaarder en krachtiger zijn geworden. Er zijn exemplaren te koop met een motor van 400 pk en een totaalgewicht van meer dan 7500 kilo. Met zulke specificaties ben je als kwetsbare verkeersdeelnemer volstrekt kansloos bij een botsing, wat nog eens de noodzaak benadrukt van een lage snelheid en verantwoord rijgedrag. Ook met een eventuele kentekenplicht voor alle tractoren moet de maximaal toegestane snelheid dus niet naar 40 km/h worden opgeschroefd.

De meest recente cijfers van het SWOV Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid omtrent veiligheid stammen uit 2015. Daaruit blijkt dat tractoren jaarlijks betrokken zijn bij zestien dodelijke ongevallen. Opvallend genoeg ontbreken deugdelijke cijfers als het gaat om het aantal (zwaar)gewonden, hoewel elders gesproken wordt over 82 ongevallen met ziekenhuisopname per jaar. Dat aantal zal ongetwijfeld dalen wanneer bestuurders minimaal 21 jaar oud zouden zijn en overal maximaal 25 km/u zouden rijden.

De auteur is schrijver en publicist. Reageren? hormann@refdag.nl