Koning Karl III Johan legde twee eeuwen geleden in de hoofdstad van Noorwegen een bijna 2 kilometer lange boulevard aan, Karl Johans gate. Prestigeproject, zeiden critici. De weg loopt vanaf het centraal station (Sentralstasjon) langs het Stortinget (parlementsgebouw), het Nationaal Theater, de dom van Oslo, enkele universiteitsgebouwen, vele winkels, luxehotels en toprestaurants naar het paleis van koning Harald V.

Het neoclassicistische paleis staat op de heuvel Bellevue, in een groot park dat vrij toegankelijk is. Het geelkleurige gebouw, ontworpen door de Deense architect Hans Ditlev Franciscus Linstow, heeft drie vleugels, elk drie verdiepingen hoog.

Nieuwsgierigen kunnen tot bij de voordeur komen. Als ze daar om 13.30 uur zijn, maken ze de wisseling van de wacht mee. Die duurt veertig minuten en wordt elke dag gehouden, ongeacht het weer. ’s Zomers begeleiden politieagenten te paard en militaire muzikanten de wachten door de straten van Oslo.

Vanaf het grote plein voor het paleis is er een fraai uitzicht op de binnenstad.

Klederdracht

Slottet, noemen de Noren het vorstelijk onderkomen kortweg. In 2002 werd het paleis aan de Henrik Ibsens gate opengesteld voor het publiek, maar alleen in de zomer, van 11.00 tot 17.00 uur.

Op 17 mei is het Grunnlovsdag. Op deze nationale feestdag steken veel Noren zich in traditionele klederdracht. Een vlaggenparade leidt naar het paleis, waar de koninklijke familie op het balkon verschijnt om het volk toe te zwaaien.

Verbroken unie

De bouw van ”det kongelige slott” –het koninklijk slot– startte in 1824 en duurde een kwarteeuw. In Christiana, zoals Oslo tot 1925 heette. Noorwegen en Zweden hadden toen nog een gezamenlijk koningshuis, dat het paleis nauwelijks gebruikte. Nadat Noorwegen in 1905 echter de personele unie met Zweden verbrak en de Deense prins Karel tot koning Haakon VII verhief, werd Slottet de permanente verblijfplaats van de Noorse monarch.

Slottet is nu de woon- en werkplek van koning Harald en koningin Sonja, die beiden inmiddels 81 zijn. Kroonprins Haakon en zijn vrouw Mette-Marit wonen in een landhuis buiten de stad, maar hebben in het paleis wel een kantoor.

Koning Harald heeft in het paleis veel vernieuwd. Dat was nodig, want in de jaren 1957-1991, toen zijn vader Olav V regeerde, was het gebouw ongewijzigd gebleven. De opknapbeurt zorgde wel voor kritiek vanwege de hoge kosten die ermee gemoeid waren.

Open paleisdeuren

Het publiek kan deze zomer weer een kijkje nemen in Paleis Noordeinde. Hoe gaat dat in het buitenland? Deel 4 in een serie over Europese paleizen die de deuren openzetten voor het volk.