Met name voor de langere termijn reiken de ambities in de woensdag gepresenteerde klimaatwet verder dan in het vorig jaar gesloten regeerakkoord. In het regeerakkoord was voor het jaar 2050 nog geen concrete doelstelling opgenomen.

Het hoofddoel van de wet is namelijk om de CO2-uitstoot in 2050 met 95 procent terug te dringen ten opzichte van het niveau van 1990. De Europese Unie mikt op 80 procent in hetzelfde jaar. Verder is afgesproken dat in 2050 alle energie duurzaam moet worden opgewekt.

Voor 2030 is een CO2-daling afgesproken van minstens 49 procent vergeleken met 1990. Deze doelstelling stond al wel in het regeerakkoord. De partijen spreken echter de ambitie uit om voor dat jaar uiteindelijk uit te komen op 55 procent CO2-afname. Dat was het percentage waar PvdA en GroenLinks als initiatiefnemers voor de klimaatwet aanvankelijk op mikten.

De klimaatwet komt uit de koker van PvdA en GroenLinks. In 2015 kwamen die partijen voor het eerst met het voorstel om doelstellingen voor het terugdringen van de CO2-uitstoot in een wet te verankeren. Vorig jaar sloten regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie én SP zich daar bij aan. Daarna is er nog maanden onderhandeld over de precieze getallen.

Nederland is niet het eerste land ter wereld met een klimaatwet. Zo gingen zes andere Europese landen Nederland al voor. Maar volgens GroenLinksleider Jesse Klaver is de Nederlandse variant wel „de meest ambitieuze klimaatwet van de wereld.” Klaver: „Dat we de doelen van Parijs gaan halen, is met deze wet geregeld.”

D66-Kamerlid Rob Jetten reageerde: „Deze historische klimaatwet gaat verder dan het regeerakkoord. We zijn ontzettend trots.” Volgens haar is Nederland hiermee „niet langer het vieze jongetje van Europa, maar een koploper.”

Volgens Carla Dik-Faber (ChristenUnie) is er woensdag „een historische stap” vooruitgezet „in de zorg voor onze schepping.”

SGP-Kamerlid Chris Stoffer reageerde dat zijn partij niet „zomaar bij het kruisje zal gaan tekenen.” De wet is daarvoor volgens hem te belangrijk. Positief waardeerde hij dat er een stip op de horizon wordt gezet. „Het schept meer duidelijkheid voor bedrijven en burgers.” Als minpunt noteert hij onder meer dat het wetsvoorstel uitstraalt „dat wij weleens eventjes aan de thermostaat van de aarde kunnen draaien.” Ook zou de luchtvaart buiten schot blijven.

De parlementaire behandeling van de wet begint na de zomer.

Naast de wet is er ook een akkoord

De klimaatwet moet niet worden verward met het klimaatakkoord. De eerste is een initiatief van politieke partijen om tot gezamenlijke ambities te komen. Bij de laatste gaat het om een akkoord dat bedrijven, maatschappelijke organisaties en overheden smeden.

In het nationale klimaatakkoord komen concrete afspraken te staan over maatregelen waarmee de CO2-uitstoot in Nederland kan worden gehalveerd. Het is een nadere uitwerking van de afspraken van het klimaatakkoord van Parijs, dat door 195 landen is ondertekend. Ook Nederland ondertekende dat akkoord en stemde in om de opwarming van de aarde tot ruim onder de 2 graden Celsius te beperken.

De relatie tussen klimaatwet en –akkoord zou je als volgt kunnen samenvatten: de klimaatwet geeft de politieke garanties voor de duurzame weg die Nederland inslaat. Daarmee borgt het de realisatie van de concrete maatregelen die in het klimaatakkoord komen te staan.

Het beraad om tot een nationaal klimaatakkoord te komen, wordt gecoördineerd door Ed Nijpels. Op korte termijn vallen er ook beslissingen wat betreft het klimaatakkoord: het plan met afspraken op hoofdlijnen moet op 10 juli worden gepresenteerd.

Over die afspraken wordt nog druk onderhandeld aan diverse klimaattafels. Elke klimaattafel gaat over een ander thema. De vijf thema’s zijn elektriciteit, gebouwde omgeving, industrie, landbouw en landgebruik en mobiliteit.

Uit het klimaatakkoord kunnen maatregelen komen die de burger direct raken. Bijvoorbeeld:

1 Hoe we onze huizen bouwen en verwarmen. Huizen van de toekomst hebben geen gasaansluiting meer en worden op duurzame wijze, uit hernieuwbare bronnen, verwarmd. Hoe krijg je de particulier hierin mee? Waarschijnlijk zal sowieso de energiebelasting op aardgas fors omhooggaan.

2 Hoe en waar we ons verplaatsen. Wanneer en hoe stappen we over op elektrisch rijden? Welke rol speelt waterstof in de toekomst? En komen er landelijke afspraken voor milieuzones in de grote steden?

Ieder jaar een klimaatdag in oktober

Kernpunten uit de klimaatwet die woensdag door de zeven politieke partijen werd gepresenteerd.

Hoofddoel: beperken van de CO2-uitstoot in 2050 met 95 procent ten opzichte van het niveau van 1990. In 2030 is het doel 49 procent. In 2050 dient 100 procent van de elektriciteitsproductie CO2-neutraal te zijn.

Elk jaar op de vierde donderdag van oktober is het klimaatdag, een soort Prinsjesdag maar dan voor het milieu. Op de klimaatdag wordt bekeken of Nederland nog op koers ligt om de doelen in de klimaatwet te halen. Als dit niet het geval is, zullen er aanvullende afspraken worden gemaakt.

Op de klimaatdag ontvangt zowel de Eerste als de Tweede Kamer een uitgebreide klimaat- en energieverkenning, gemaakt door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).

Eens in de vijf jaar moet het kabinet een klimaatplan of -nota schrijven waarin het beleid voor de komende jaren worden uitgestippeld. Het klimaatplan wordt eens in de twee jaar geëvalueerd.