Dr. Jesse Spohnholz: Convent van Wesel heeft nooit bestaan
Het zogenoemde Convent van Wesel heeft nooit bestaan. De artikelen die in november 1568 in Wesel zijn opgesteld vormen niet de uitkomst van een vergadering, maar zijn waarschijnlijk van de hand van Petrus Datheen.
Dat betoogt dr. Jesse Spohnholz dinsdag in een interview met het Reformatorisch Dagblad. De historicus, verbonden aan Washington State University en aan de Amsterdamse VU, publiceerde in december de studie ”The Convent of Wesel. The Event that Never was and the Invention of Tradition” (Cambridge University Press). Daarin onderzoekt hij de feiten rond het zogenoemde Convent van Wesel en gaat hij na hoe er vanaf de 17e eeuw is geschreven over deze mysterieuze vergadering.
Lange tijd gingen (kerk)historici ervan uit dat er in november 1568 in Wesel een vergadering heeft plaatsgevonden waar leidinggevende figuren van de Nederlandse vluchtelingengemeenten spraken over hoe de te vormen Gereformeerde Kerk in de Nederlanden eruit zou moeten zien. Een document met 124 artikelen, ondertekend door 63 mannen, zou de schriftelijke weerslag van de vergadering zijn. Tijdens de eerste synode van de Gereformeerde Kerk, in oktober 1571 in Emden gehouden, zouden de artikelen van ”Wesel” zijn verwerkt in de kerkorde die werd opgesteld.
Al eerder stelden onderzoekers de vraag of het zogenoemde convent wel in 1568 in Wesel heeft plaatsgevonden. Zo concludeerde Owe Boersma in 1994 in zijn dissertatie ”Vluchtig voorbeeld” dat de bijeenkomst in de zomer van 1571 plaatsgehad moet hebben. De artikelen zouden een conceptkerkorde zijn, opgesteld met het oog op de synode van Emden.
Dr. Spohnholz, die eerder onderzoek deed naar Wesel in de 16e eeuw, stelt nu dat er nooit een bijeenkomst is geweest. Zijn conclusie is dat het manuscript met de 124 artikelen naar alle waarschijnlijkheid is opgesteld door Petrus Datheen, die het vervolgens rondstuurde en liet ondertekenen door andere predikanten.
Het manuscript werd in 1618 in Londen gevonden door de predikant Simeon Ruytinck, die het beschouwde als de weerslag van de eerste nationale synode van de Gereformeerde Kerk. De term ”convent” als aanduiding van de vermeende vergadering stamt uit de 19e eeuw, aldus dr. Spohnholz.
