De ChristenUnie treedt toe tot het kabinet-Rutte III en tekent daarmee voor het dinsdag gepresenteerde regeerakkoord. „Dit is niet onze droomcoalitie, maar als wij niet aan tafel waren gaan zitten, hadden de keuzes op cruciale onderdelen anders uitgepakt.”
Op de fractievoorzitterskamer van de ChristenUnie staren partijleider Segers en zijn medeonderhandelaar Schouten even voor zich uit. Ze gaan terug naar begin juli, kort voor informateur Zalm de onderhandelaars twee weken met vakantie stuurt. „Een crisismoment”, blikt Segers terug.
Schouten: „Het gevoel ontstond: Dit trekken we als ChristenUnie niet. Dít kunnen we niet dragen. We zijn teruggegaan naar de formatietafel. Daar hebben we tegen VVD, CDA en D66 gezegd: Wat jullie van ons vragen, is te veel.”
Segers: „Vanaf dat moment zijn we op een ander niveau tot elkaar gekomen dan daarvoor. In het begin was er over en weer diep wantrouwen, maar toen gingen de harnassen uit en draaide het aan de onderhandelingstafel vooral om de vraag: Hoe houden we elkaar heel? Hoe kunnen we met respect voor elkaars overtuiging gaan zoeken naar een pad dat begaanbaar is? ”
Inmiddels ligt er een akkoord. Welke punten zou u willen markeren en welke was u liever kwijt geweest?
Segers: „Ik kan de energietransitie noemen. Dat is iets groots en heeft alles te maken met de zorg voor de schepping. Daar zetten we ons vol overtuiging voor in. Maar soms moet je zoeken naar de kleinere parels die het verschil maken in mensenlevens. Ik zie dat we de strijd tegen gedwongen prostitutie kunnen opvoeren, dat we meer kunnen doen voor de slachtoffers van mensenhandel en dat er structureel geld beschikbaar komt voor uitstapprogramma’s voor prostituees. Dat mogen dan op een begroting kleine posten zijn, maar hier klopt wel ons hart: namelijk voor dát wat kwetsbaar is. En ik geloof dat Gods hart daar ook naar uitgaat.”
Schouten: „Als ik ook iets mag noemen: De 1 miljard extra voor gezinnen en natuurlijk het koopkrachtherstel voor modale eenverdieners. Daar hebben we echt aan getrokken. Natuurlijk had ik liever de algemene heffingskorting weer overdraagbaar gemaakt, maar dat we nu via de kindregelingen eenverdieners kunnen helpen, was heel hard nodig. Ook komt er deze kabinetsperiode 50 miljoen extra beschikbaar om het aantal onbedoelde zwangerschappen en abortussen terug te dringen. Ik ben er dankbaar voor dat we hier het verschil hebben kunnen maken.”
En een minpunt?
Segers: „Het experiment in een aantal gemeenten met legale wiet. Dat komt niet uit ons verkiezingsprogramma. Ik begin daar ook met enige scepsis aan.”
Huisartsen mogen onder voorwaarden abortuspillen gaan verstrekken, schreef minister Schippers vorig jaar aan de Tweede Kamer.
Segers: „De door haar aangekondigde verruiming van de abortuswet gaat niet door.”
D66-Kamerlid Dijkstra werkt aan een initiatiefwet voor het mogelijk maken van hulp bij zelfdoding aan levensmoede ouderen. Is ook die wet van de baan?
Segers: „Als coalitie laten we eerst grondig nagaan: Hoe groot is de groep levensmoede ouderen die niet onder de euthanasiewet valt? We trekken 180 miljoen uit voor het beter kunnen bestrijden van eenzaamheid en voor het verbeteren van de palliatieve zorg, inclusief de geestelijke verzorging. Het maatschappelijk debat over de vraag hoe je moet omgaan met mensen die zich om welke reden dan ook overbodig voelen, wordt voortgezet. Dijkstra houdt daarbij de ruimte om in de Tweede Kamer experts te horen, rondetafelgesprekken te organiseren. Net zo goed als dat wij in alle vrijheid kunnen blijven zeggen waarom wij denken dat stappen in de richting van een voltooidlevenwet geen goede stappen zijn en wij met waardig ouder worden een andere richting wijzen.”
Wat als D66 later op grond van het onderzoek naar levensmoede ouderen besluit haar initiatiefwet in te dienen?
Segers: „Áls het zover komt, zal ik op dat moment laten weten wat de ChristenUnie daarvan vindt.”
In mei 2016 kondigde Schippers aan het verbod op het mogen kweken van embryo’s voor onderzoeksdoeleinden te versoepelen. Klopt het dat jullie je daar met hand en tand tegen hebben verzet?
Segers: „In die zin dat we hebben gezegd: „Leven tot stand brengen om het vervolgens te vernietigen is voor ons een onbegaanbare weg.” Ik ben dan ook blij dat de inzet van de coalitie gericht is op het investeren in alternatief, embryobesparend onderzoek, waarbij we hebben afgesproken dat het huidige verbod leidend is.”
De staatscommissie-Wolfsen deed vorig jaar de aanbeveling het meerouderschap en meeroudergezag wettelijk te regelen. Het kabinet pluist uit welke juridische consequenties dat heeft. Biedt het regeerakkoord alle ruimte om daarna met die aanbeveling aan de slag te gaan?
Segers: „Het belang van het kind is leidend. Dat een kabinet waar wij inzitten met voorstellen komt, ligt niet voor de hand. Maar de Kamer heeft inderdaad alle vrijheid om het initiatief te nemen, dat klopt. Als ChristenUnie onderkennen we dat de aanbevelingen van de commissie haaks staan op het Bijbelse denken over ouderschap en niet passen bij ons verkiezingsprogramma. De vrijheid die we hebben om onze eigen keuzes te maken, zullen we dan ook gebruiken. Intussen blijft het realiteit dat maar liefst acht Tweede Kamerfracties in de campagne via het regenboogakkoord toezeggingen hebben gedaan aan de belangenorganisatie van lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, transgenders en interseksuelen. Het regelen van meerouderschap en meeroudergezag was daar onderdeel van.”
In 2007 kreeg uw partij het verwijt te weinig te hebben binnengehaald. Verwacht u zulke kritiek ook nu?
Segers: „Vooropgesteld, als wij niet aan tafel waren gaan zitten, hadden op cruciale onderdelen de keuzes dan anders uitgepakt. Denk aan de vrijheid van onderwijs. Waar het vorige kabinet nog aankoerste op een modernisering waarbij wij ons hart vasthielden, staat die nu, honderd jaar na 1917, opnieuw als een huis.”
Schouten: „Ook staat nu letterlijk in het regeerakkoord dat het toelatingsbeleid van scholen en de regeling rond het schoolvervoer ongewijzigd blijven. En dat terwijl er in de Kamer meerderheden zijn voor maatregelen die een hele andere kant uitgaan. Soms lijkt houden wat je hebt geen winst te zijn, maar je moet wel kijken in welke maatschappelijke context je opereert.”
Segers: „Weet je, vrij in het begin heb ik een keer alleen met Pechtold gezeten. Hij zei toen: ik denk dat het allemaal zo heeft moeten wezen. Dat vond ik opmerkelijk. Hij vatte onze samenwerking blijkbaar op als iets dat zijn eigen wilsbesluit te boven ging. Zo hebben wij het ook ervaren: dit is op ons pad gekomen, we hebben dit niet zelf gezocht. En nee, dit is onze droomcoalitie niet. Inhoudelijk zijn wij ook niet van standpunt veranderd. Maar uiteindelijk tel ik vooral mijn zegeningen.”
