Op 17 juli 2014 verandert het leven van Robbert van Heijningen voorgoed. De aanslag met een Buk-raket op vlucht MH17 kost het leven van zijn jongere broer Erik van Heijningen (54), diens vrouw Tina (49) en hun zoon Zeger (17). Bij de ramp in Oost-Oekraïne komen alle 298 inzittenden om.

Houdt de ramp u nog dagelijks bezig?

„In zekere zin wel. Zeker omdat ik actief ben in een werkgroep die zich buigt over de herdenkingmaandag in Vijfhuizen en een herinneringsbos daar. Soms zakt het verdriet weg, is er berusting. Maar af en toe komt het ineens terug en voel je pijnscheuten van verdriet.”

MH17-verdachten zullen in Nederland, op grond van de Nederlandse wet, berecht worden.

„Helaas schiet het strafrechtelijk onderzoek niet op. Het is lastig werken in oorlogsgebied. Dat het onderzoek maar voortduurt en er geen zicht is op afronding, leidt onder veel nabestaanden tot verharding en verbetenheid.

Eerst was het idee om verdachten voor een VN-tribunaal of het Internationaal Strafhof te laten verschijnen. Die opties vielen af. Berechting in Nederland is een verlegenheidsoplossing. De waarheidsvinding in deze zaak is ingewikkeld. Weinigen geloven dat verdachten uit bijvoorbeeld Rusland daadwerkelijk in Nederland voor het hekje verschijnen. Ook is het de vraag of de échte schuldigen ter verantwoording worden geroepen: de mannen die de ópdracht gaven een raket af te vuren.”

Stel dat er toch verdachten verschijnen voor een rechter in Nederland. Bent u dan bij zo’n zaak?

„In beginsel is een rechtszaak voor mij van ondergeschikt belang. Maar als het tot een proces komt, zou ik uiteraard de MH17-verdachten willen zien en willen volgen hoe ze reageren op vragen. Deze ramp heeft zó diep in mijn leven ingegrepen.”

De kans bestaat dat de rechter niet bewezen acht dat de verdachten met voorbedachten rade vlucht MH17 neerhaalden en dat ze bijvoorbeeld tien jaar cel krijgen. Zou u dat teleurstellen?

„Nee, de strafmaat is voor mij niet zo van belang. Voor veel andere nabestaanden wel. Het gaat mij om waarheidsvinding. Wat is er nu precies gebeurd op 17 juli 2014 en de dagen daarvoor? Ik vermoed dat de 298 inzittenden slachtoffer zijn van een noodlottig ongeval. Wel doen complottheorieën de ronde. Zo zou Oekraïne de dag voor de ramp bewust al zijn militaire toestellen aan de grond hebben gezet. Het land zou het luchtruim hebben opengehouden voor de commerciële burgerluchtvaart. In de hoop dat de pro-Russische separatisten zo’n westers toestel neer zouden halen en dat vervolgens het Westen het Oekraïense leger zou helpen in de strijd tegen de separatisten. Ik vind die theorie helemaal zo gek nog niet. In ieder geval verlang ik duidelijkheid.”

Nabestaanden van slachtoffers van de MH17 mogen de laatste camerabeelden zien die op Schiphol zijn gemaakt van hun dierbaren, werd vorige maand bekend.

Eerder wilde justitie de beelden van 34 camera’s op de luchthaven uit privacyoverwegingen niet delen.

Bent u opgelucht dat u de beelden toch mag zien?

„Ik ben dolblij. Ik hoop dat ik de beelden binnenkort te zien krijg en ze op mag slaan op een gegevensdrager, zodat ik ze vaker kan bekijken. Ja, met een knoop in mijn maag zal ik de eerste keer die beelden bekijken. Ik zal verdriet voelen. Toch ben ik blij dat ik beelden van mijn dierbaren in levenden lijve zal zien. Eerder kreeg ik via een nabestaande een in het vliegtuig gemaakte foto, voordat de ramp zich voltrok. Op de foto stond de achterkant van hun hoofden. Je wordt dan hongerig naar het onbereikbare en wilt je geliefden aan je hart drukken. Als laatste groet.”

----

Monument MH17 geopend

VIJFHUIZEN. In Vijfhuizen (bij Schiphol) herdenken maandag zo’n 2000 nabestaanden de vliegramp met vlucht MH17. Drie jaar geleden kwamen bij de tragedie boven Oost-Oekraïne 298 mensen om, onder wie 196 Nederlanders.

Maandag zal in Vijfhuizen het Nationaal Monument MH17 worden ‘geopend’. Die gedenkplaats bestaat onder meer uit een bos met 298 bomen. Elk slachtoffer wordt herdacht met een boom, voorzien van een naamplaatje. „De bomen symboliseren groei, leven en hoop”, meldt de Stichting Vliegramp MH17.

Onder meer het koningspaar en premier Rutte wonen maandag de plechtigheden in Vijfhuizen bij.