Toen in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw Janmaat, leider van de Centrum Democraten (CD), nog door de gangen van het Kamergebouw beende, leefden hij en zijn fractiegenoten Schuurman en Zonneveld aan het Binnenhof in een volstrekt isolement. Kamerleden van andere partijen groetten „die verschrikkelijke Janmaat” niet als ze hem op de gang tegenkwamen. Even informeren hoe het met hem ging? Geen politicus haalde het in zijn hoofd, bang als hij was om van extreemrechtse sympathieën verdacht te worden.

Kortom, Janmaat en zijn partij waren besmet. Wie ooit fractie medewerker van de CD was geweest, kon later geheid geen andere baan meer vinden.

Zó is het met de Kamerleden van de PVV niet gesteld. Zij hebben wel degelijk contact met volksvertegenwoordigers en ministers van andere partijen, soms op zeer joviale wijze. Als de SGP-fractie andere Kamerleden uitnodigt voor een benefiet concert in de Grote Kerk van Dordrecht, gaat er ook een invitatie naar PVV-Kamerlid Graus. Hij is dan zelfs de enige volksvertegenwoordiger van een seculiere partij die in Dordt daadwerkelijk komt opdagen.

Maar toch, een echt normale partij is de PVV aan het Binnenhof niet. Normale partijen zitten niet in een (deels) hermetisch afgesloten gedeelte van het Kamergebouw. Bij normale partijen zal het niet snel voorkomen dat een journalist die even door het wel toegankelijke deel van de PVV- burelen slentert, door argwanende fractiemedewerkers zo ongeveer wordt weggekeken.

Verder functioneert in alle partijen, misschien met vallen opstaan, een interne partij- en fractiedemocratie. Partijleden, en zeker parlementariërs, mogen volop meediscussiëren over het beleid. Bij de PVV dicteert de grote leider Wilders, met behulp van slechts een handjevol vertrouwelingen, de koers. Voor PVV-fractiemedewerkers geldt een verbod om met elkaar te praten over salaris en arbeidsvoorwaarden. En sowieso is het niet de bedoeling, zo verklapten ex-werknemers aan de pers, dat zij bij de koffieautomaat al te lang blijven kletsen. Dat kan alleen maar leiden tot gekonkel en opstandigheid.

Bovendien is er momenteel geen andere politieke groepering die door 90 procent van de andere partijen al bij voorbaat van coalitievorming wordt uitgesloten. Van de gevestigde partijen hebben alleen 50PLUS, de groep Bontes/Van Klaveren en de SGP niet bij voorbaat gezegd dat ze met Wilders en de zijnen in geen geval in een kabinet zullen stappen.

Daarbij moet wel onderscheid gemaakt worden tussen sommige linkse partijen die de PVV vanwege haar ideologie dusdanig abject vinden dat zij principieel en in geen enkele omstandigheid samen met zo’n partij willen regeren, en partijen zoals VVD en CDA die hun afwijzing meer pragmatisch verpakken. Zo betoogde Buma recent dat het lastig is om compromissen te sluiten met een partij die alle moskeeën wil sluiten. Want tja, welke middenweg zou je dan moeten bewandelen? Dan maar de helft van alle moskeeën sluiten? Of de helft van de Koran verbieden?

Misschien wel het beste bewijs dat de PVV geen normale partij is, is hoe het ex-PVV-Kamerleden en ex-PVV-medewerkers vergaat. Wie hun uitlatingen in de media volgt, merkt dat zij veelal net zomin ander werk kunnen vinden als aan het eind van de 20e eeuw ex-CD’ers.

Op de partij van Wilders rust onmiskenbaar een zeker taboe. Veel kiezers geven niet graag toe op de PVV te hebben gestemd, of houden daarover op verjaardagsfeestjes hun mond, omdat het anders tot ruzie leidt. Doet een dagblad een onderzoek naar de motieven van PVV-stemmers, dan wil een autoverkoper zijn keuze wel toelichten, maar anoniem. Anders kost het hem mogelijk klanten.

Daarom is, hoe je persoonlijk ook over de PVV denkt, de conclusie gerechtvaardigd dat zij geen normale partij is. Voor een belangrijk deel omdat een groot deel van de bevolking de club van Wilders als niet-normaal ervaart. Maar ook wel vanwege objectieve criteria. Het is immers de enige in het parlement vertegenwoordigde partij die goed beschouwd geen partij ís, maar slechts een vereniging met één lid.