Vestiging van de gereformeerde kerk
De kaart hieronder laat zien hoe de gereformeerde kerk in de loop van de jaren vaste voet aan de grond kreeg in de Nederlanden (de contouren van het gebied zijn bepaald door de landsgrenzen van 1648, bij het einde van de Tachtigjarige Oorlog).
Opmars gereformeerde kerk by RD on Scribd
Er zijn allerlei plaatsen waar vóór 1572 al een dominee actief is, maar dat is dan niet officieel – dat wordt dus niet zichtbaar op deze kaart. Verder zijn er steden die al heel vroeg gereformeerd waren, maar terugveroverd werden door Spanje en toen weer katholiek moesten worden. Soms werden ze later opnieuw gereformeerd, soms niet. In al die gevallen is de laatste, definitieve overgang als ijkpunt beschouwd.
Er zijn ook gebieden –in Zeeland bijvoorbeeld– waar in sommige dorpen al vroeg een predikant kwam, in andere dorpen pas laat. De kleuren op de kaart zeggen alleen dát er in de regio in een bepaalde periode sprake is van georganiseerd kerkelijk leven. Ook al kwam de protestantisering in sommige plaatsen voorlopig niet goed van de grond. Soms zelfs nooit.
