Fairphone: eerlijke, repareerbare smartphone
Elk jaar opnieuw gooien miljoenen mensen hun mobiele telefoon of smartphone weg. Die afgedankte apparaten vormen met elkaar een levensgrote afvalberg en een bron van vervuiling. Dat moet anders, vinden de initiatiefnemers van de Fairphone.
Wat het toestel voor gebruikers aantrekkelijk maakt, is dat het thuis gerepareerd kan worden. Voor een redelijke prijs: een nieuw scherm kost net geen 90 euro, terwijl andere producenten vaak meer dan 150 euro vragen, exclusief reparatiekosten. En dat is dan gelijk het duurste onderdeel. Een nieuwe batterij of camera vallen in de categorie 20 tot 35 euro.
Een kapot scherm of een accu die snel leegloopt, kunnen bij de Fairphone 2 zonder gereedschap worden vervangen. De batterij zit op dezelfde manier in het toestel als bij oudere mobiele telefoons en is dus gemakkelijk te wisselen na verwijdering van de achterkant.
Het scherm zit aan de onderkant met twee schuifjes vast aan de plaat met hardwaremodules. Klik het oude scherm los, plaats het nieuwe, schuifjes dicht en klaar is Kees.
De modules van de voor- en achtercamera, de microfoon en de luidspreker zijn te vervangen met een kruiskopschroevendraaier uit een horlogesetje. Zulke setjes zijn bij iedere bouwmarkt te koop, vervangende onderdelen zijn via de Fairphonewebsite te bestellen.
Herkomst
De mogelijkheid om een smartphone te repareren, en er zo langer mee te doen, bood het bedrijf al een paar jaar. In 2013 kwam de Fairphone 1 op de markt. Er zijn in Europa zo’n 60.000 exemplaren van verkocht. De verschillende onderdelen zijn nog online te krijgen.
Alleen repareren ging de initiatiefnemers echter niet ver genoeg. Veel grondstoffen worden op een onrechtvaardige manier gewonnen. „Wij willen bewijzen dat het mogelijk is om smartphones te maken op een ethische basis”, verwoordt sales director Loek van der Helm van Fairphone in Amsterdam de doelstelling van het bedrijf.
In een smartphone zijn veertig verschillende grondstoffen verwerkt, waaronder koper, ijzer, nikkel, tantaal, mangaan, zilver en goud. Vaak is moeilijk te achterhalen waar de metalen uit de grond zijn gehaald omdat verschillende mijnen aan een smelterij leveren en die de grondstof als één partij doorverkopen aan de bedrijven die elektronicaonderdelen maken.
„In Congo worden de inkomsten uit mijnbouw vaak gebruikt voor de financiering van gewapende conflicten in de regio”, weet Van der Helm. In de Fairphone 2 zijn nu twee metalen verwerkt, tin en tantaal, die op een conflictvrije manier worden gewonnen.
Het volgende doel is het gebruik van conflictvrij wolfraam uit Rwanda en fairtradegoud. „De grondstoffen worden nu dus nog niet 100 procent eerlijk gewonnen. We proberen daar stapsgewijs grip op te krijgen.”
De eerlijke herkomst van het tin en tantaal heeft het bedrijf expliciet in de telefoon verwerkt: een kaartje van de Democratische Republiek Congo geeft grofweg aan waar de mijn zich bevindt. „We hadden ervoor kunnen kiezen om die grondstoffen uit Australië of Canada te halen”, geeft Van der Helm aan. „Maar dan zouden we het probleem vermijden en we willen juist verandering teweegbrengen.”
De Fairphone wordt in China in elkaar gezet. Ook bij die keuze speelde de wens om rechtvaardig te werken mee. „Als je de arbeidsomstandigheden positief wilt beïnvloeden, moet je de productie dáár doen.”
Verkrijgbaarheid
Een crowdfundingsactie leverde ruim 17.000 bestellingen op: genoeg om de Fairphone 2 in productie te nemen. Afgelopen maand kregen de eerste klanten de smartphone thuisbezorgd.
Voorlopig zal het toestel alleen in Europa worden verkocht, net als zijn voorganger. „Er is belangstelling voor vanuit Noord-Amerika, Australië en Azië”, vertelt sales director Loek van der Helm. „Maar voor die markt zouden we een andere versie moeten maken, en daar zijn we nog niet klaar voor.”
Ook vanuit het bedrijfsleven en de overheid is er de nodige belangstelling voor de telefoon. De verkoop van toestellen aan zakelijke klanten loopt via BTC Teleconsult, laat Van der Helm weten. „Het gaat dan vooral om bedrijven en instellingen die zich qua missie en imago verwant voelen met Fairphone, en onze initiatieven willen steunen door dit toestel aan hun medewerkers ter beschikking te stellen.”
De smartphone is nu alleen los te koop via de Fairphonewebsite en in diverse winkels. Kosten: 529,38 euro, vergelijkbaar met de iPhone en de duurdere modellen van Samsung. Veel gebruikers zullen een toestel echter liever aanschaffen in combinatie met een abonnement. „KPN verkocht de Fairphone 1 destijds in combinatie met een abonnement”, laat Van der Helm weten. „Ik ben op dit moment in gesprek met aanbieders van mobiele telefonie in Nederland en daarbuiten om dit ook voor Fairphone 2 te realiseren.”
