Na twintig maanden onderhandelen lijkt de kogel eindelijk door de kerk. Diplomaten kondigden vanmorgen aan dat een overeenkomst over inperking van het Iraanse nucleaire programma is beklonken. In ruil voor verlichting van de strenge economische sancties tegen het land. Die dwongen Teheran uiteindelijk naar de onderhandelingstafel.

Bij het ter perse gaan van deze krant waren nog niet alle details van de tachtig pagina’s tellende overeenkomst bekend. Op een persconferentie zouden de onderhandelaars later vandaag hierover uitsluitsel geven.

De hoofdlijnen waren echter al wel duidelijk. Iran moet zijn nucleaire activiteiten –en met name de verrijking van uranium– de komende jaren fors afbouwen. In diezelfde periode worden dan de internationale strafmaatregelen tegen de Islamitische Republiek stelselmatig opgeheven. Het wapenembargo blijft de komende vijf jaar echter wel van kracht.

Iran moet ook internationale inspecties van zijn atoominstallaties gedogen. Inspecteurs mogen tevens onderzoek doen naar Iraanse nucleaire activiteiten uit het verleden. Hier zit echter een belangrijke adder onder het gras. Teheran mag per geval uitstel voor een inspectie verzoeken en inspecties ook betwisten. De vrees bestaat dat die clausule Iran de mogelijkheid biedt alsnog aan verboden zaken te werken en bewijsmateriaal te verdoezelen.

Dat voedt vooral de Israëlische vrees dat Iran in het geheim aan de ontwikkeling van kernwapens werkt. De Israëlische premier Netanyahu en diverse andere bewindsleden uit zijn kabinet noemden de overeenkomst vanmorgen dan ook een „historische vergissing.” Veel van de beperkingen die nu aan het Iraanse atoom­programma worden gesteld, kunnen gemakkelijk worden omzeild, aldus Netanyahu.

Als de overeenkomst daadwerkelijk definitief is, zal dat in elk geval een belangrijke overwinning voor de Amerikaanse president Barack Obama zijn. Hij had het sluiten van een atoom­akkoord met Iran tot een van de belangrijkste doelstellingen van zijn buitenlands beleid verheven.

Of Obama die politieke punten weet te verzilveren, zal afhangen van het Amerikaanse Congres. Dat krijgt zestig dagen de tijd om zich over de deal te buigen en een oordeel te vellen.

De meningen in de volksvertegenwoordiging zijn verdeeld. Veel Republikeinen beschouwen de Amerikaanse benadering van Iran als te soft en menen dat Teheran de wereld de afgelopen jaren een rad voor ogen heeft gedraaid.

Mocht het Amerikaanse parlement het akkoord wegstemmen, dan kan Obama dat besluit op zijn beurt met een veto treffen. Het Congres kan dat machtswoord vervolgens alleen met een tweederdemeerderheid overrulen. Die kans lijkt klein.

Obama staat vervolgens wel voor de uitdaging de relatie te herstellen met landen die op het akkoord tegen zijn. Dat geldt met name Israël en enkele soennitische Arabische landen waaronder Saudi-Arabië. Zij vrezen dat de invloed van Iran in het Midden-Oosten alleen maar groter wordt.

Punten uit het akkoord

Na jarenlange gesprekken is vandaag in Wenen een akkoord bereikt over het atoomprogramma van Iran. Een overzicht van de belangrijkste afspraken.

- Iran moet zijn uraniumverrijking de komende jaren fors terugschroeven.-n Nucleaire faciliteiten moeten tot onderzoekslaboratoria worden omgebouwd.

- Iran moet internationale inspecteurs toelaten, maar mag per geval beoordelen of inspecties mogen plaats­hebben.

- Wapenembargo tegen Iran blijft in elk geval nog vijf jaar van kracht.

- Economische sancties worden verlicht, maar kunnen binnen 65 dagen weer worden ingevoerd als Iran zich niet aan de afspraken houdt.