GRONINGEN. Protestantse kerkinterieurs zijn niet sober en niet saai. Dat is een mythe die door protestanten zelf werd uitgevonden, gekoesterd en met graagte in leven gehouden, aldus dr. Justin Kroesen.
Hij sprak woensdag ter gelegenheid van de opening van het academisch jaar van de faculteit godgeleerdheid en godsdienstwetenschap van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). „De interieurs van oude Groninger kerken zijn door de Beeldenstorm weliswaar van hoogaltaren, beschilderingen en heiligenbeelden beroofd en daarom ingrijpend veranderd, maar daardoor niet saai.”
Dr. Kroesen, docent kunstgeschiedenis en coördinator van het Instituut voor Christelijk Cultureel Erfgoed in Groningen, kreeg woensdag de Van Tuikwerd Fellowship uitgereikt. Deze onderscheiding mag de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK) toekennen aan personen die de waarde en betekenis van oude Groninger kerken voor het voetlicht halen en zich inzetten voor een hedendaags functioneren van deze monumentale gebouwen. Dat de jaaropening van de faculteit godgeleerdheid en godsdienstwetenschap plaatshad in de monumentale Der Aa-kerk, was meteen een illustratie van multifunctioneel gebruik van oude godsgebouwen.
Beeldenstorm
In woord en beeld toonde de docent het „unieke karakter” van oude Groninger kerken aan. Een groot aantal is in laatromaanse stijl gebouwd en sindsdien niet meer veranderd of verbouwd. Ondanks dat de monumenten uitvoerig zijn beschreven, worden er volgens hem nog steeds verrassende ontdekkingen gedaan.
Kerken in Groningen vertonen veel overeenkomsten met die in het Duitse Oost-Friesland. In Oost-Friesland vond geen Beeldenstorm plaats, zodat die kerken hun rooms-katholieke karakter behielden. Ter illustratie wees Kroesen op de plek waar hij stond, het koor van de Der Aa-kerk (foto). Deze ruimte, waar zich eens het hoogaltaar bevond, is leeg en aan de pilaren rondom hebben zwartgeschilderde doeken met tekst de plaats van heiligenbeelden ingenomen.
In zijn toespraak ontmythologiseerde Kroesen een ander protestants denkbeeld, namelijk dat protestantse kerken „egalitair en democratisch” zouden zijn. Interieurs van protestantse kerken van na de Reformatie vertonen juist een duidelijk onderscheid tussen rangen en standen. „Dat in de Groninger kerken herenbanken voor de herenboeren stonden, wijst wel degelijk op onderscheid tussen mensen van stand en het gewone volk. Verder laat de aanwezigheid van adellijke wapenschilden zien dat er onderscheid was tussen het kerkvolk en de elites.”
Prof. C. K. M. von Stuckrad, decaan van de faculteit godgeleerdheid en godsdienstwetenschap, deelde in zijn openingswoord mee dat deze dit jaar 250 studenten heeft. De decaan roemde de reputatie van de Groninger faculteit en zei te streven naar een steeds meer internationale setting.
Excellent
Verder werd de naam van de eerste Gerardus van der Leeuw Fellow-hoogleraar bekendgemaakt. Dat is prof. Frank Heidemann, antropoloog aan de Ludwig Maximilians Universität München en expert op het gebied van de Indiase samenleving. Prof. Mladen Popovic van het Qumram Instituut reikte de Florentino García Martínez Research Masterscholarship uit aan Ilco Glas. Deze onderscheiding is bedoeld voor excellente studenten. De studenten hadden dr. Stephanie W. Jamison, docent Aziatische talen, verkozen tot docent van het jaar.
