NOORDWIJK. Wie de heilige eucharistie wil ontvangen, moet rooms-katholiek zijn. Dat lijkt strijdig met het feit dat christenen „samen het lichaam van Christus vormen”, aldus Eric van den Berg.”
Naar rooms-katholiek inzicht is het echter „tegenstrijdig” als de kerk mensen tot de communie zou uitnodigen die het geloof van die kerk niet delen, schrijft Van den Berg in ”Wierook en pepermunt. Een ontmoeting van geloofstradities” (uitg. Ark Media), dat vanmiddag in Noordwijk werd gepresenteerd. In het boek gaat de rooms-katholieke mediaondernemer Van den Berg in gesprek met de predikante Janneke Nijboer van de protestantse gemeente in Noordwijk over onderwerpen die de relatie tussen protestanten en rooms-katholieken raken, zoals kerkdienst, geloof, Maria en eucharistie.
Dat rooms-katholieken moeilijk over hun geloof praten, heeft te maken met hun liturgische beleving, aldus Van den Berg. „Ze laten het woord verstommen en branden liever een kaarsje bij Maria.”
De wierook heeft overigens zijn equivalent bij gereformeerden, geeft de titel van het boek aan: in de pepermunt. Van den Berg kent de mores tijdens een gereformeerde eredienst op dit punt. „Kerkgangers proberen deze informele communie op een zo onopvallend mogelijke manier uit te voeren. Predikanten houden er wel wat rekening mee, door de tijd te nemen op de kansel, goed te gaan staan en nog een slokje water te nemen.”
Een uiterst gevoelig punt tussen Rome en Reformatie blijft de eucharistie. Van den Berg noemt het een „groot, diep mysterie” dat de hostie (ongedesemd tarwebrood) en miswijn lichaam en bloed van Christus worden, terwijl er uiterlijk niets verandert. Hij heeft weinig met een preek, daarom: „liefst zo veel mogelijk wierook. Er wordt al zo veel gesproken dat een ideale kerkviering voor mij zang, gebedsstilte en het vieren van de eucharistie is.”
Toch is Van den Berg, die eerder het ”Handboek kerk en internet” schreef, actief op sociale media en vindt hij dat predikanten veel meer op Facebook moeten zitten. En wat is erop tegen, vraagt hij zich af, om met een iPad in de kerkbank te zitten, tijdens de preek de exegese van een perikoop te onderzoeken en bijvoorbeeld je gedachten te delen binnen een besloten Facebookgroep?
Janneke Nijboer is opgegroeid met minder zintuigelijke ervaring in de eredienst. Geloof komt uit het gehoor, is een zaak van het verstand, zo heeft zij geleerd. Toch heeft het geloofsgetuigenis van haar oma bij haar sterven veel indruk op haar gemaakt. „Dat het geloof niet alleen een zaak van het verstand is, maar ook een gevoelszaak en een kracht om uit te leven, heb ik in haar gezien en daardoor durven overnemen.”
De werking van geloof vindt de predikante zo veel belangrijker dan de waarheidsaanspraak. Zij constateert een verschuiving van het verstandelijke naar de ervaring, het gevoel. „Tijdens catechisaties gaat het allang niet meer over een kritisch debat over de leer, omdat in veel gevallen jongeren en hun ouders niet meer weten wat de leer is.” Daarom is het vertellen van verhalen laagdrempeliger en meer aansprekend dan het „tot op het bot uitkauwen van de verzoeningsleer, om maar eens een heet hangijzer te noemen.”