Onheilspellende geluiden. Boortorens schieten als paddenstoelen uit de grond; vrachtverkeer doet de huizen op hun grondvesten schudden. Lichtflitsen; rookwolken.

De documentaire ”Gasvrij land” zet de toon tijdens de informatiebijeenkomst die actiecomité Zeg Nee tegen SG maandagavond organiseerde in Lennisheuvel, een dorpje aan de zuidkant van Boxtel. Er vlakbij ligt locatie De Vorst, nu landbouwgebied, in de toekomst wellicht boorlocatie voor de winning van schaliegas. Marieke van den Heuvel gruwt ervan en richtte daarom een actiecomité op. Dat probeert de inwoners te mobiliseren. Er kwamen er zo’n 150 naar de bijeenkomst; petities worden getekend; busvervoer naar het Kamerdebat wordt voorbereid.

Want Boxtel wil geen boringen, is de boodschap. Ook geen proefboringen, want dan is de kogel al door de kerk, vrezen de vraagstellers in de zaal. Het comité blijft op de achtergrond; het zijn vooral wethouder Van der Wiel en campagneleider Ritsema van Milieudefensie die voorlichting geven en vertellen wat zoal de gevolgen van gaswinning kunnen zijn.

De gemeenteraad is eendrachtig tegen, zegt Van der Wiel. Het onderzoek van ingenieursbureau Witteveen+Bos dat minister Kamp van Economische Zaken maandag presenteerde, schiet volgens Boxtel op veel punten tekort. Haaren –ook Brabant– en de Noordoostpolder, de beide andere locaties die de overheid op het oog heeft, zijn ook niet blij.

In de Verenigde Staten zit het schaliegas op 1,5 kilometer diepte. In Nederland moet 4 kilometer diep worden geboord. Vervolgens worden er water en chemicaliën in dat gat geperst om het gesteente te verkruimelen. Daardoor komt het gas vrij. Welke gevolgen hebben die chemicaliën voor het drinkwater? Daar zijn de waterleidingmaatschappijen niet gerust op.

Er zullen heel veel proefboringen nodig zijn, zegt Ritsema, want aardgas zit als één bel in de grond, maar schaliegas zit verspreid en is dus minder goed te traceren.

Rond Boxtel liggen breuklijnen in het aardoppervlak. Dat maakt het risico op aardbevingen en verzakkingen groot, is de boodschap van de documentaire. Dertig meter hoge boortorens veranderen de natuur in een industriegebied.

Molens in zee

Het boren veroorzaakt trillingen, en de tankwagens die het water aanvoeren zorgen voor verkeerslawaai. En „de laagdynamische frequentie” van het boren is net zo slecht voor de gezondheid als asbest, zegt iemand te weten. Daar moet de zaal even stil over nadenken.

Ritsema wijst op de hoge kosten. Eén proefboring vergt maar zo 10 tot 12 miljoen euro. Dat geld kan volgens Milieudefensie beter in duurzame energie worden gepompt. Windmolens in zee, bijvoorbeeld. De regering wil dat ook wel, maar denkt daarnaast schaliegas nodig te hebben. Maar dat vertraagt volgens de milieugroepering alleen maar de ontwikkeling van duurzamere energievormen.

In de Tweede Kamer heeft tot nu toe alleen de VVD zich ronduit voor de schaliegaswinning uitgesproken. „Minister Kamp heeft een juiste beslissing genomen door een energiediscussie op gang te brengen”, zegt de voorzitter van de VVD-afdeling in Boxtel over zijn partijgenoot. „Als wij met de juiste argumenten komen, gaat de schaliegaswinning niet door.” En de burgemeester –ook VVD’er– beklemtoont onafhankelijk te zijn en vooral de belangen van de gemeente te dienen.

GroenLinksfractieleider Van Ojik is als enige Kamerlid aanwezig, al baant op het laatst ook Krol (50PLUS) zich nog een weg tussen de mensen door die achter in de zaal met een staanplaats genoegen nemen. Van Ojik wijst op Duitsland, Denemarken „en vele andere landen” die de omslag naar andere energievormen maken. Nu Nederland nog.

Plaatselijk protest heeft zin, zegt hij. Maandagmiddag was hij in Barendrecht. Daar moest ondergrondse CO2-opslag komen, besloot de minister van Economische Zaken ooit. Barendrecht liep te hoop. „De opslag kwam er niet en inmiddels heeft niemand het er meer over.”

Eind september komt minister Kamp met een milieueffectenrapportage over schaliegaswinning. Dan zijn kabinet en Kamer aan zet. Ondertussen moeten de inwoners hun verontrusting kenbaar maken, beklemtonen de sprekers.

Achter in de zaal komt CDA-Europarlementariër Van Nistelrooij van zijn stoel omhoog. Er is rond schaliegaswinning nog zo veel in beweging dat de Europese Commissie binnenkort met een voorstel komt om er geen toestemming voor te geven zolang er nog zo veel ontwikkelingen zijn, zegt hij.

Voorlopig is er nog veel onduidelijk. Werk genoeg voor het actiecomité. Lennisheuvel beloont het met een luid applaus.