Ruijs heeft uitgebreid onderzoek gedaan onder bevindelijk gereformeerde ouderparen én ambtsdragers naar hun standpunt over vaccinatie. Ze promoveerde vorig jaar in Nijmegen. Onder tegenstanders van vaccinatie op religieuze en levensbeschouwelijke gronden ziet ze twee groepen. „Enerzijds waren er geïnterviewden die niet uitgebreid over hun keuze hadden nagedacht, maar zich vooral lieten leiden door traditie. Zij noemden de goddelijke voorzienigheid als argument om hun kinderen niet te laten inenten. Deze respondenten behoren vooral tot de (Oud) Gereformeerde Gemeenten in Nederland.

De andere groep tegenstanders van vaccinatie bestond uit ouders die zich hadden laten leiden door hun persoonlijke relatie met God. Zij willen hun vertrouwen helemaal op Hem stellen. Als God wil dat we ziek worden, heeft Hij daar een bedoeling mee, zo redeneren ze. Die opvatting is met name te vinden onder leden van de Hersteld Hervormde Kerk en de Gereformeerde Gemeenten.”

De voorstanders van vaccinatie onder bevindelijk gereformeerden menen volgens Ruijs juist dat een middel als vaccinatie gebruikt mag worden om verdere verspreiding van een epidemie te voorkomen.

Snijden de argumenten hout?

„Het is niet aan mij om daarover te oordelen. Belangrijk vind ik dat mensen in elk geval nadenken over hun keuze. Ouders die hun kinderen niet laten inenten, moeten zich bewust zijn van de eventuele gevolgen van die keuze voor hun kind.”

Welke invloed hebben reformatorische media op de besluitvorming van ouders?

„De rol van reformatorische media in de keuze voor of tegen vaccinatie heb ik niet onderzocht. Wel kan ik op basis van de berichtgeving concluderen dat het Reformatorisch Dagblad het nieuws en de achtergronden rond de mazelenepidemie objectief belicht en de keuze voor of tegen vaccinatie aan de lezer overlaat.

Ouders uit de gereformeerde gezindte zitten niet te wachten op medische informatie van specialisten, maar juist op levensbeschouwelijk materiaal op basis waarvan zij hun keuze maken.

Daarnaast blijkt uit mijn onderzoek dat predikanten of andere ambtsdragers nauwelijks invloed hebben op de keuze van de leden die tot hun kerkelijke gemeente behoren. Bij de ene ambtsdrager is vaccinatie in de gemeente zo vanzelfsprekend dat ze ook geen vragen oproept. Anderen snijden het onderwerp wel aan en wijzen gemeenteleden vooral op de religieuze tegenargumenten. Een derde groep ambtsdragers wijst gemeentelden er vooral op dat ze een keuze maken die ze voor God kunnen verantwoorden.”

Het schijnt dat kinderen die ingeënt zijn, toch mazelen kunnen krijgen.

„Zelfs als een kind al is blootgesteld aan het mazelenvirus en het binnen drie dagen een prik krijgt, zal het vaccin zijn werk doen. Voor een kind dat al langer dan drie dagen is besmet door het mazelenvirus komt het vaccin te laat. Maar geen enkel vaccin geeft 100 procent bescherming. Na de eerste BMR-prik is 95 procent van de kinderen beschermd. Na de tweede prik is van de overige 5 procent nog eens 95 procent beschermd.”

De gemeente Hardinxveld-Giessendam begint een campagne om de vaccinatiegraad omhoog te krijgen. Zouden meer gemeenten in de biblebelt dat voorbeeld moeten volgen?

„Een oproep door de burgerlijke gemeente heeft volgens mij geen enkel effect op mensen die hun kinderen op religieuze gronden niet laten inenten. Als een gemeente zegt dat de vaccinatiegraad omhoog moet, zal dat voor deze mensen niet leidend zijn in hun besluitvorming. Het kan zelfs zo zijn dat reformatorische inwoners hun hakken in het zand zullen zetten.”

Wat vindt u van advies van die arts die vorige week zei dat ouders met baby’s de biblebelt moeten mijden vanwege infectiegevaar?

„Die oproep druist in tegen het advies van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Deze huisarts heeft kennelijk weinig zicht op de manier waarop de mazelen zich nu verspreiden. De besmettingen doen zich vooral voor op reformatorische scholen en binnen familierelaties in de gereformeerde gezindte. Voor nog niet gevaccineerde baby’s die deze zomer met hun ouders in Zeeland of op de Veluwe gaan kamperen, is de kans op besmetting echt niet zo groot, tenzij ze bij reformatorische kennissen gaan logeren.”

Is de sluiting van scholen bij een mazelenepidemie een optie?

„Dat heeft niet veel zin, omdat mazelen wereldwijd nog veel voorkomen. Vroeg of laat lopen niet-gevaccineerden de besmetting toch op. Bovendien begint binnenkort de zomervakantie. Bij de vorige mazelenuitbraak in 1999-2000 was goed te zien dat het aantal besmettingen in de zomervakantie daalde.”

Welke adviezen zou u ouders van niet-gevaccineerde kinderen willen geven om hun kroost toch te beschermen tegen besmetting door het mazelenvirus?

„Het virus is vooral gevaarlijk voor heel jonge kinderen die niet beschermd zijn tegen mazelen. De meeste baby’s zijn de eerste maanden beschermd door afweerstoffen die ze van hun moeder meekrijgen. Maar de baby van een moeder die zelf niet is gevaccineerd en van wie de moeder bovendien nooit op natuurlijke wijze antistoffen tegen een mazeleninfectie heeft aangemaakt, is uiterst kwetsbaar. Kinderen die het mazelenvirus dragen, moeten daarom contact met baby’s zo veel mogelijk vermijden.”