”Liever een raket in de tuin dan een Rus in de keuken”. Medio jaren tachtig liep ik met deze leus rond in Den Haag. Verkleed als Sovjetsoldaat keerde ik me met zo’n twintig andere pro-NAVO-betogers tegen een massa­demonstratie tegen kernwapens.

Mijn standpunt van weleer is nog steeds springlevend. Ik ben het dan ook niet eens met Krista van Velzen. Zij ziet in haar betoog, waarin ze reageert op uitlatingen van de oud-premiers Lubbers en Van Agt, twee belangrijke zaken over het hoofd: de positie van kernwapens binnen de NAVO en het Russische kernwapenbeleid.

Veiligheid

Tijdens de Koude Oorlog waren de Russen met hun bondgenoten van het Warschaupact wat betreft conventionele wapens (tanks, vliegtuigen en schepen) superieur. Om de dreiging die daarvan uitging het hoofd te bieden, heeft de NAVO onder aanvoering van de Verenigde Staten zogeheten tactische kernwapens ontwikkeld.

”Tactisch” betekent dat de wapens bedoeld waren voor op het slagveld. Te denken valt aan artillerie met nucleaire granaten. Deze granaten maken het mogelijk om in één slag veel Russische tanks te vernietigen. Voor gevechtsvliegtuigen ontwikkelde men nucleaire bommen met eenzelfde verwoestende werking.

Een aantal Europese NAVO-landen bewaart deze nucleaire Amerikaanse bommen op zijn grondgebied. Om te voorkomen dat bijvoorbeeld terroristen deze massavernietigingswapens in handen krijgen, is het logisch dat die landen geen informatie verstrekken over de exacte locaties waar de bommen worden bewaard.

Indirect draagt het gegeven dat een deel van deze tactische wapens op Europees grondgebied wordt bewaard er overigens aan bij dat Amerika betrokken blijft op Europa. De VS dragen zo bij aan onze veiligheid.

Blikvanger

Steeds vaker klinkt de roep om kernwapens de wereld uit te doen. Een dergelijke oproep is echter kortzichtig. Natuurlijk zal Rusland ons niet meer (kunnen) aanvallen. Maar daarmee zijn kernwapens niet overbodig geworden. Kern­wapens zijn nog steeds van belang als afschrikmiddel.

Neem Noord-Korea. Dat land is, zo vermoedt men, bezig met de ontwikkeling van kernwapens. Als we de retoriek moeten geloven, zet dictator Kim Jong Un de wapens graag in tegen aartsvijand Zuid-Korea. Of hij hier daadwerkelijk toe over zal gaan, is echter nog maar de vraag. Pyongyang weet dat de VS een nucleaire aanval op Zuid-Korea met gelijke munt zullen betalen.

Er is nog een andere reden om niet zo denigrerend te spreken over kernwapens. Voor Moskou zijn kernwapens van groot (politiek) belang. Het Kremlin vindt nucleaire wapens een middel bij uitstek om de wereld te laten zien dat Rusland (weer) een supermogendheid is waar men internationaal rekening mee moet houden.

Bij de jaarlijkse militaire parade op het Rode Plein zijn kernwapens altijd blikvanger. En zijn we de frequente schendingen van ons luchtruim door Russische nucleaire bommenwerpers vergeten?

De Russen zijn ook bereid om hun portemonnee te trekken voor kernwapens. Tot 2020 investeren zij maar liefst 600 miljard euro in herbewapening van het leger. Een aanzienlijk deel daarvan is bestemd voor de modernisering van het kernwapenarsenaal.

Het is zo dat Moskou en Washing­ton overeen zijn gekomen om hun aantal strategische wapens aanzienlijk te verminderen. Dat is prima. Maar het opdoeken van dit type wapens zit er voorlopig niet in. Zolang landen als Pakistan, India en China ze ook niet afstoten, is het onverstandig om er zelfs maar aan te denken. We zetten er onze veiligheid mee op het spel.

Malle dingen

Ten slotte nog iets over de tactische kernwapens. Dat is het enige type wapen waarvoor geldt dat de Russen ten opzichte van de NAVO superieur zijn. Daar zullen ze daarom niet snel afstand van doen. Wanneer de tactische wapens bij onderhandelingen ter sprake komen, legt Moskou vaak onmogelijke eisen op tafel, zoals de volledige terugtrekking van de Amerikaanse tactische kernwapens uit Europa. De Russen proberen daarmee een wig te drijven tussen Europa en de VS. Als we deze eis van Moskou van binnenuit kracht bijzetten door te pleiten voor het opdoeken van deze tactische kernwapens, spelen we met onze eigen veiligheid.

Kortom, er is binnen de NAVO nog steeds een rol weggelegd voor kernwapens. De wapens zijn een uiterst waardevol bind­middel tussen Europa en Amerika. Bovendien hebben ze een afschrikwekkende functie. Staten die overwegen nucleaire wapens tegen het Westen in te zetten, spelen met hun eigen leven. Van Velzen, Lubbers en Van Agt leven in een pacifistische fantasie­wereld. De werkelijkheid is helaas anders. In die werkelijk hebben zelfs die „malle dingen” (Lubbers) een functie.

De auteur is luitenant-kolonel der Limburgse Jagers b.d., Ruslandkundige en publicist internationale veiligheid.