Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) maakte donderdag bekend vanaf 1 januari 2016 niet langer te willen opdraaien voor de financiering van de kleine religieuze omroepen. Jaarlijks levert dat een besparing van 14 miljoen euro op.

De omroepen zijn eerder deze week al op de hoogte gesteld van het besluit. Het ministerie heeft hen donderdag een brief gestuurd met een toelichting. Staatssecretaris Dekker (VVD) van OCW gaat op korte termijn in gesprek met de kerkgenootschappen over de vraag hoe zij invulling kunnen geven aan de religieuze programmering. De staatssecretaris wijst er in zijn brief op dat voor de publieke omroep een algemene verplichting geldt aandacht te schenken aan religie en levensbeschouwing.

De vraag is of kerken bereid zijn zelf veel geld te steken in de uitzendingen van kleine religieuze omroepen. „Kerken zouden hier dan prioriteit aan moeten geven”, aldus een bron bij de kleine omroepen. Daar meldden zich vanmorgen al mensen met de vraag of zij geld kunnen doneren.

Donderdagavond komt het onderwerp waarschijnlijk even aan de orde tijdens de begrotingsbehandeling Onderwijs. Maandag is er een speciaal debat over de mediabegroting 2013. In Hilversum heerst grote onrust over het voornemen 100 miljoen euro extra op de omroepen te bezuinigen, nadat het vorige kabinet al 200 miljoen euro schrapte.

De publieke omroepen worden, aldus Dekker, niet langer gefinancierd op basis van ledenaantallen, maar op basis van de kwaliteit die ze leveren. Omroepen krijgen vanaf 2016 een minimumbedrag.

Voor de kleine religieuze omroepen, waaronder IKON, ZvK, RKK en joodse en islamitische omroepstichting, is het verdwijnen van de financiering van hun zendtijd een grote schok. Hun voortbestaan komt hiermee in het gevaar. De IKON verzorgt al meer dan vijftig jaar uitzendingen op radio en tv.

Gesprekken van de zogenaamde 2.42-omroepen, zoals IKON/ZvK en RKK officieel worden aangeduid, met staatssecretaris Dekker hebben niets uitgehaald. De kleine ledenloze omroepen hadden nog gehoopt dat de staatssecretaris rekening zou houden met het uitgangspunt van het kabinet om een pluriform mediabestel in stand te houden.

Het besluit van het kabinet komt niet helemaal als een verrassing. In het regeerakkoord staat al aangekondigd dat de regering de helft van het overgebleven mediabudget van deze omroepen wil schrappen. In oktober maakte het kabinet overigens nog bekend de 2.42-omroepen als IKON-ZvK en RKK onder te willen brengen bij de nog te fuseren KRO/NCRV.

IKON, ZvK en RKK zijn al geruime tijd in overleg om aan te schuiven. Nu de kleine religieuze omroepen geen geld meer hebben, zijn ze echter niet langer een aantrekkelijke partner voor NCRV/KRO. Deze omroepen moeten zelf fors bezuinigen.

De IKON (gesteund door acht kerkgenootschappen) en de ZvK (zeven kerken) kampen al langer met tegenwind. IKON en ZvK vingen in 2007 bot bij de rechter over een inkrimping van zendtijd.