APELDOORN – Na een lange voorbereiding gaat woensdag de droom van André Kuipers in vervulling. Hij vertrekt voor vijf maanden naar het internationale ruimtestation ISS. De Sojoezraket met Kuipers wordt woensdag om 14.16 uur Nederlandse tijd gelanceerd vanaf de ruimtebasis Bajkonoer in Kazachstan. Volg in dit liveblog de laatste voorbereidingen en de lancering van minuut tot minuut.
15.01 uur – De redactie sluit dit liveblog.
14.25 uur – Achtenhalve minuut na de lancering; de meest kritieke fase van de vlucht is voorbij. André Kuipers en zijn collega’s beleefden een vlekkeloos vertrek.
Zestien minuten over twee ontbrandden de vier stuwraketten aan de zijkant van de Sojoez. Het 50 meter hoge gevaarte, komt los van de grond. Twee minuten na de start vallen de vier zijraketten af en verhoogt de centrale raket de snelheid tot 9000 kilometer per uur. Als ook deze opgebrand is, stuwt een kleinere raket, de derde trap, de astronauten tot een hoogte van 200 kilometer.
Ruim acht minuten na de start hebben de stuwraketten 250 ton brandstof verbruikt; ongeveer het tienvoudige van het gewicht van de totale draagraket.
14.16 uur – De Sojoezraket raket is nú los van de lanceertoren. Ruimtevaartexperts houden dan altijd nog de adem in. Pas applaudisseren als de drie trappen van de raket achter de rug zijn, is voor hen de regel. De meest kritieke momenten van de vlucht zijn dan voorbij. Dat duurt ongeveer acht minuten.
14.08 uur – Nog vijf minuten voor de lancering, de raket is nu volledig klaar voor de start.
14.05 uur – Kuipers kan in de ruimte bellen en mailen. Iedere zondag zal hij videocontact hebben met zijn gezin.
14.01 uur – Lees hier het verslag van de eerste lancering van Kuipers in 2004:“Pas applaudisseren als de drie trappen van de raket achter de rug zijn”, waarschuwt Feustel-Büechl. “De meest kritieke momenten van de vlucht zijn dan voorbij.” Achtenhalve minuut na de lancering klinkt er daverend applaus.
13.56 uur – Na lancering bereiken de astronauten al snel dezelfde hoogte als het ISS, 400 kilometer. De komende dagen zet de Sojoez de achtervolging in op het ruimtestation. Dat bereiken ze over twee dagen. Vrijdag koppelt de Sojoezcapsule rond 16.20 uur Nederlandse tijd aan het ISS. Bijna drie uur later, na controle van allerlei systemen, kan de deur naar het ruimtestation dan eindelijk open en zullen de astronauten het ISS binnenzweven. De al aanwezige bemanningsleden zullen zorgen voor een warm welkom.
13.47 uur – Nog een half uur, en dan zal de Sojoezraket volgens planning de lucht in gaan. De lancering is ook live te volgen via de site van ESA, daar zijn andere beelden te zien dan bij de NOS.
12.45 uur – De Space Expo in Noordwijk vult zich langzaamaan met bezoekers. De lancering wordt hier straks onder andere door journalisten op een groot scherm gevolgd.
12.04 uur – De lancering is omgeven door tradities. De ruimtevaarders leggen bloemen bij het graf van Joeri Gagarin. Ongeveer acht uur voor vertrek begint de afscheidsceremonie. Ze zetten hun handtekening op de deur van hun hotelkamer, bij de krabbels van degenen die hen voorgingen.
Vervolgens worden ze gewijd door een Russisch-orthodox priester, drinken ze een glas champagne - ze toasten niet, dat zou ongeluk brengen. Door een haag van toeschouwers gaat het naar de gereedstaande bus en -onder politie-escorte- richting lanceerinstelling.
Onderweg naar het lanceerplatform, enkele kilometers verderop, stopt de bus even. In april 1961 stapte Joeri Gagarin hier uit om een plasje te doen tegen een van de banden. Sindsdien doet elke ruimtevaarder dit, vrouwen uitgezonderd. Bij de raket aangekomen, draaien de bemanningsleden zich op de trap om en zwaaien nog een laatste keer. Dan stappen ze in de lift naar het topje van de Sojoez. Op het moment dat deze loskomt van de grond roept de commandant: “Pojekhali!” (Daar gaan we dan), in navolging van Gagarin bij zijn vertrek in 1961.
11.32 uur – Ondanks het feit dat ruimtevaarders exacte wetenschappers zijn, hechten ze aan tradities en bijgeloof. De NOS maakte er een video van.
11.18 uur – Het is maar een koepeltje, van 2,30 meter doorsnee, die Sojoez-capsule boven op de meer dan 30 meter hoge gelijknamige raket. Als de drie mannen zich met hun ruimtepak door het 80 centimeter brede luik hebben geperst, hebben ze het daarbinnen nog steeds niet breed. Maar de techniek is betrouwbaarder dan die van de Amerikaanse shuttles, dat is volgens veel deskundigen buiten kijf. Sojoez-piloot Joeri Gidzenko moet zo nu en dan wel een stokje gebruiken om vanuit zijn liggende positie bij een paar knopjes van diverse controlesystemen te kunnen, maar dat doet niets af van de reputatie van raket en capsule. Zo deed Gagarin het ook en zo gaat het al bijna veertig jaar goed.
Lees hier de hele reportage in Digibron van de wetenschapsredacteur van het Reformatorisch Dagblad die in oktober 2000 de lancering van de eerste bemanning naar het ISS bijwoonde.
10.29 uur – In augustus 2011 vroeg RD-redacteur Anca Boon aan Kuipers waar hij tegen op ziet als het gaat om zijn reis naar de ruimte. „Ik heb twee jonge kinderen, van 3 en 5 jaar, en twee volwassen dochters van 19 en 20. Zeker de kleintjes ga ik enorm missen. Die veranderen zo snel. Nu al merk ik als ik een paar weken van huis ben geweest dat ze een ander gezichtje hebben en andere woorden kennen. Voorheen, als collega-astronauten hun kleine kinderen voor een halfjaar gedag zeiden, dacht ik: Wat erg. Nu doe ik het zelf.
Wat ik daarboven zal missen, is een douche. Om fit te blijven in de ruimte moeten we elke dag 2,5 uur sporten, waarna we ons alleen met vochtige doekjes kunnen wassen. Ik neem aan dat het went.
Verder kun je niet even met de hond het bos inlopen en de vogeltjes horen fluiten, de natuur opsnuiven. Dat zijn dingen die ik zo nu en dan wel zal missen. Maar ik zie er niet tegen op.”
Lees hier het hele interview met Andre Kuipers
10.25 uur – André Kuipers blikt voor de laatste keer vooruit op de lancering:
„De avond voor de vlucht gaan we traditioneel film kijken: ‘Witte zon van de woestijn’. Ik ken hem ondertussen uit mijn hoofd, maar het is een mooi moment om te ontspannen voor we gaan slapen.
Vlak voor het platform stopt de bus en stappen we nog even uit voor de traditionele plas tegen het rechter achterwiel van de bus. Gagarin deed dat, dus sindsdien alle astronauten. Voor mensen die het lastig vinden om in een luier te plassen is het de laatste kans in uren.”
Er wordt op een gegeven moment ook muziek voor ons gedraaid om het wachten aangenamer te maken. Ik heb diverse nummers uitgekozen, waaronder vier Nederlandse artiesten. Onder meer Pastorale van Ramses Shaffy en Liesbeth List leek me wel toepasselijk voor de lancering van een machtige raket terwijl mijn kinderen toekijken.”
10.10 uur – Opkrullende vloerbedekking, kapotte tl-buizen en stoffige gangen in halfbezette gebouwen doen vermoeden dat de Russische ruimtevaart aan lager wal geraakt is. Toch houden de Russen -in westerse ogen zwaar onderbetaald- met gedrevenheid en zelfbewustheid hun onafhankelijke positie overeind. “Als ons deel van het ISS losgemaakt zou worden, zou dat zelfstandig verder kunnen; het Amerikaanse niet”, zegt Viktor Blagov, plaatsvervangend hoofd van Tsoep, het vluchtleidingscentrum in Moskou. “Het Russische compartiment heeft hier zijn eigen vluchtleiding en het regelt ook zelf zijn koers en hoogte.”
Lees hier het hele verslag in Digibron van twee wetenschapsredacteuren van het Reformatorisch Dagblad. Zij waren in 2002 in Sterrenstad, bij Moskou; het opleidingscentrum voor de Russische ruimtevaarders.
9.44 uur – Op de website van ESA is een video te zien van de ruimtereis van Kuipers in 2004. De lancering is te zien, maar ook zijn verblijf in de ruimte.
9.00 uur – Kuipers is op weg gegaan naar de raket die hem woensdag naar de ruimte zal brengen. Hij verliet enkele uren voor de lancering de quarantaineruimte in Bajkonoer, waar hij de laatste weken opgesloten zat.
Kuipers wist in de mensenmassa zijn kinderen nog snel een knuffel en een kus te geven, hoewel dat eigenlijk volgens de regels niet mag. De astronaut gaat nu zijn ruimtepak aandoen en alle apparatuur wordt nog een laatste keer nagekeken.
8.50 uur – In het dossier Andre Kuipers is onder andere te lezen hoe het leven in gewichtloosheid is.
8.43 uur – Aan boord van de Sojoezraket zijn ook de Rus Oleg Kononenko en de Amerikaan Don Pettit. Na een reis van 2 dagen komen de drie vrijdag aan bij het ruimtestation ISS. Daar voegen ze zich bij de drie ruimtevaarders die er al wonen.
De missie wordt de langste Nederlandse ruimtereis ooit. Kuipers (53) was in 2004 anderhalve week in het ISS. In 1985 maakten Wubbo Ockels en de Nederlandse Amerikaan Lodewijk van den Berg een ruimtereis van een week.
Kuipers zal voor de Europese ruimtevaartorganisatie ESA tientallen wetenschappelijke experimenten uitvoeren. Hij onderzoekt onder meer wat langdurige gewichtloosheid doet met een menselijk lichaam. Met het project Ruimteschip Aarde wil hij kinderen het belang van ruimtevaart en wetenschap duidelijk maken.
Kuipers hoopt op 16 mei op aarde terug te keren.
8.19 uur – De lancering is live te volgen via NOS journaal24 van 13.20 uur tot 14.45 uur.
7.42 uur – Lees hier het laatste blog van Kuipers.
6:47 uur – Kuipers twittert voor het laatst vanaf de aarde: „Volgende Tweet vanuit het ISS. Veel plezier met de lancering.”
