Het lijdt geen twijfel dat Jaap de Hoop Scheffer (55) behoort tot die CDA’ers die opgelucht ademhaalden toen de formatie van een kabinet met de PvdA misliep. De buitenlandse politiek van de voormalige partijleider valt ronduit rechts te noemen en wordt doorgaans gesteund door de VVD. In de PvdA-achterban werd tijdens de onderhandelingen al om zijn aftreden geroepen, voor het geval de leiders Balkenende en Bos aan de poppetjes zouden toekomen.
De Hoop Scheffer had helemaal niets op met de weifelachtige houding van de PvdA in de wereldbrand die gedurende zijn ministerschap voortdurend de aandacht vroeg. Hijzelf stond in de kwestie Irak pal achter de Amerikanen en de Britten. In de Tweede Kamer verdedigde hij met hand en tand dat de tweede Golfoorlog niet in strijd was met het volkenrecht. In felle bewoordingen bekritiseerde hij de opstelling van zijn Franse, Duitse en Belgische collega’s.
De Hoop Scheffer stemt geheel in met de opvatting van zijn liberale voorganger Van Aartsen, die nu fractievoorzitter van de VVD wordt, dat Amerika in de internationale politiek voor Europa een onmisbare bondgenoot is. De EU mag wat hem betreft geen eigenzinnig buitenlands en defensiebeleid gaan voeren. De Atlantische relaties moeten optimaal worden gehouden, of er overzee nu een Republikein of een Democraat aan het roer staat.
Niemand kan De Hoop Scheffer verwijten dat hij niet weet waar de klepel hangt. Voor hij zich in 1986 door toenmalig minister Van den Broek liet overhalen om de politiek in te gaan, had hij al twaalf jaar voor het ministerie van Buitenlandse Zaken gewerkt. Eerst op de ambassade in Ghana, daarna bij de permanente vertegenwoordiging bij de NAVO en ten slotte als secretaris van de ministers Van der Klaauw, Van der Stoel, Van Agt en Van den Broek. In de loop van die tijd zegde hij zijn D66-lidmaatschap op en werd lid van het CDA.
In de Kamer ontpopte de roomse De Hoop Scheffer zich tot scherp debater over buitenlandse politiek en vreemdelingenbeleid. In 1994 stond hij al klaar om zijn geplaagde fractievoorzitter Brinkman op te volgen, maar toen ging de protestant Heerma voor. In 1997 kwam alsnog de beurt, te laat om in 1998 een nieuw verkiezingsechec af te wenden. In 2001 stortte partijvoorzitter Van Rij het CDA in een leiderschapscrisis, die ook De Hoop Scheffer zijn functie kostte. Dat hij driekwart jaar later minister van Buitenlandse Zaken in het eerste kabinet-Balkenende werd, was een eerherstel dat velen hem gunden.
Overigens heeft zowel het Haagse ministerie als de Organisatie voor Vrede en Samenwerking in Europa (OVSE) belang bij het aanblijven van De Hoop Scheffer: namens Nederland is hij dit jaar voorzitter van die statenclub.
