Met haar koorschool heeft Marjon van der Linden vooral de stemontwikkeling van het individuele kind op het oog. Vanavond treedt het jeugdkoor voor het eerst zelfstandig op. Verslag van een repetitie in Gouda.
Ze is duidelijk een bekende verschijning in de Johannes Calvijnschool in Gouda. „Marjon, hoe laat beginnen we vanmiddag?” Sinds januari dit jaar gebruikt Marjon van der Linden na schooltijd het bijgebouw van de school aan de Willem de Zwijgersingel voor haar missie: een koorschool voor kinderen van 8 tot en met 15 jaar. Anderhalf uur lang studeert ze intensief met de deelnemers.
Klokslag 16.00 uur moet het stil zijn in de aula. Inzingen staat op het programma. „Ga allemaal maar staan en zing mee, van hoog naar laag: „oeoeoeoeeo.”” De kinderen pakken het direct op. „Goed zo. Nu je hoofd omhoog, alsof het met een touwtje aan het plafond vastzit.” „Maak nu eens een rond ”oetje”, met de klank mooi naar voren.” „En geef nu eens een zoentje, met een recht lijf.”
Terwijl de tonenreeks blijft klinken, moeten de lichamen in beweging komen. „Pluk met je rechterhand een appel heel hoog uit de boom.” „Nu plukken we ze laag, en denk aan de glimlach op je gezicht.”
Anne, Annelore en Laura vormen een groepje in het midden. Marjon geeft ze een hoge toon. „Vasthouden die toon.” Een tweede groepje, twee jongens, krijgen een hogere toon. „Luister goed naar elkaar om een zuivere toon te maken.” Een derde groepje krijgt een nog hogere toon.
Marjon loopt ertussendoor, luisterend. Telkens moet een kind uit de kring zich bij een van de drie groepjes voegen en dezelfde toon overnemen. Hoog en langgerekt klinken de drie tonen door de aula. „Weten jullie wat we nu hebben gemaakt?” „Een akkoord.” „Klopt. En wat voor een: een droevig of een vrolijk akkoord?” „Een vrolijk akkoord.” „Goed zo.”
Het kwartier is om. Marjon gaat met het grootste deel van de kinderen Psalm 150 van Benjamin Britten oefenen: „O praise God in His holiness.” Zonder begeleiding gaan ze aan de slag.
Intussen heeft repetitor Esther Brouwer de jongsten meegenomen naar een lokaal. De 7-jarigen vormen het opleidingskoor. Zittend aan een tafel krijgen ze de eerste beginselen van de muziektheorie bijgebracht. „Een hele noot lijkt op een hele taart. Snijd je die taart doormidden, dan heb je twee halve stukken. Nog een keer, en je krijgt vier kwarten. De hele noot, de halve noot en de kwartnoot. Wie weet wat er dan komt?” „De achtste noot.” „Goed zo. En wat denk je: duurt die korter of langer?” „Korter.” „Heel goed. En weet iemand er een die nóg korter is?” „De zestiende.” „Goed zo. Die is heel kort, ja. Ik zou niet graag een stukje van een taart krijgen die in zestien stukken is gesneden. Over een halve taart doe je veel langer.” Anna: „Fijn dat ik op blokfluitles zit. Dit is een beetje hetzelfde.”
Esther Brouwer komt uit Ridderkerk en studeert aan het Utrechts conservatorium. Ze vindt het „geweldig” om op deze manier met de kinderen bezig te zijn. De koorschool heeft zelf een theoriemethode voor eigen gebruik gemaakt. „In kleine stapjes neem je ze mee: notennamen, ritme, instrumenten, van blad lezen.” De kinderen worden geacht ook thuis bezig te zijn met de muziek. „Ze maken bijvoorbeeld vragen over de theorie. En op onze site staan oefenbestanden met de verschillende stemmen. Ook heeft Marjon de uitspraak van de Engelse en Latijnse teksten ingesproken en is er een filmpje te zien waarop een van de stukken wordt uitgevoerd.”
Mark-Jan Kortleven (10) uit Boskoop vindt de koorschool heel leuk. „Er zitten ook twee zusjes van mij op het koor. Ik denk dat het zingen bij ons in de familie zit. Het is gewoon een goed tijdverdrijf. Het is hier gezellig, terwijl je tegelijk ook echt wat leert. Ik vind het bijvoorbeeld leuk dat we ook in andere talen zingen. Dat is het verschil met het kinderkoor waarop ik ook zit.”
Laurie Stam (13) uit Moordrecht zit in de brugklas van het nabijgelegen Driestar College. Ze komt graag na schooltijd naar de Calvijnschool. „Ik houd van zingen. Hier leer je echt veel van. Bij andere koren komen kinderen vaak voor de fun. Hier krijg je zangles op je eigen niveau.”
Na een korte pauze van een kwartiertje gaat Esther in de aula stem 2 van ”I will magnify” van Joseph Corfe oefenen, terwijl Marjon de kinderen van stem 1 meeneemt. „Jullie moeten zingen alsof we op een trein zitten: één grote stroom van noten”, zegt Marjon. „En welke noot is dan de belangrijkste? Inderdaad, de ”mag”. Daar moeten we dus naartoe.”
Nog terwijl de kinderen van stem 1 terug de aula in lopen, zet Marjon weer in. Stem 2 valt hen bij: „I will magnify Thee.” Gedisciplineerd werkt de jeugd –acht jongens, zestien meisjes– mee. „Ga maar op het puntje van je stoel zitten, klaar om te staan. En gaandeweg de regel kom je omhoog, terwijl het volume steeds sterker wordt.” Zuiver klinkt het, tweestemmig: „For Thou, o Lord, hast set me up.”
Om halfzes zit het erop: een intensieve repetitie met een strak schema. Maar Marjon vindt het heerlijk. „Een docent zei eens: „Als je na een repetitie geen nieuwe energie hebt gekregen, was je niet in orde, óf je moet ermee stoppen.” Daar had hij gelijk in.”
De koorschool is haar geesteskind. „Ik dirigeer ook gewone kinderkoren. Maar daar loop je tegen de beperkingen aan. Je moet het hebben van een uurtje repeteren per week, vaak alleen Nederlandstalig repertoire. Thuisstudie kun je van de kinderen niet verwachten. Terwijl de stem van een kind zoiets moois is. Daar kun je veel meer mee doen.”
Zelf werd Marjon (28) zes jaar geleden gevraagd voor het Nationaal Jeugdkoor, waar jong talent samenkomt. „Het leek me geweldig, zo intensief met koorzang bezig zijn. Alleen, je moest ook op zondag zingen. Daar heb ik dus van afgezien.”
Intussen ontwikkelde de studente koordirectie aan het conservatorium van Utrecht een plan voor een eigen koorschool. „We hebben overal gekeken: de koorscholen bij sommige rooms-katholieken parochies, de jongenskoren in Engeland, het Nationaal Kinderkoor. Vervolgens hebben we een eigen concept koorschool bedacht en zijn we in Ridderkerk begonnen.” Daar heeft ze nu een groepje van acht. De locatie Gouda telt 24 kinderen, terwijl er op de nieuwe plek in Hardinxveld-Giessendam 5 kinderen komen. Voegt ze de jeugd bij elkaar voor een studiedag of een concert, dan heeft ze een koor van een kleine veertig kinderen.
Een ideaal aantal heeft ze niet. „Wel een ideale klank. Wat dat klankideaal is? Dat is moeilijk te zeggen. Het klinkt uitgekauwd: zo mooi en zuiver mogelijk.”
Het doel van het project is het kind zelf, zegt ze. „Wat we willen, is voor elk kind individueel een zo gezond mogelijke ontwikkeling van de stem. Daarom vormen we tijdens de repetities en op de studiedagen steeds kleine groepjes, zodat ieder op z’n eigen niveau kan werken. Het is geweldig om de ontwikkelingen bij de kinderen te zien als je zo intensief met ze bezig bent.”
Koorschool
De Ars Musica Koorschool startte in september 2008 in Ridderkerk, waar gerepeteerd wordt in de school De Driemaster. In januari 2010 ging in Gouda in de Johannes Calvijnschool de tweede afdeling van start. Recent, in september dit jaar, is ook in een gebouw van A. Klijn Holding aan de Brooshooftstraat in Hardinxveld-Giessendam een begin gemaakt met de repetities.
In Ridderkerk en Hardinxveld oefenen de kinderen wekelijks op maandagmiddag, in Gouda op donderdagmiddag. Tijdens de repetities krijgen de deelnemers –kinderen in de leeftijd van 8 tot en met 15 jaar– om de week naast theorie- en solfègelessen in groepsverband ook individuele zanglessen. Ongeveer iedere maand komen de zangers van de drie locaties gezamenlijk bij elkaar voor een studiemorgen. De contributie bedraagt 25 euro per maand.
De leiding van de repetities en de theorielessen in Gouda en Hardinxveld ligt bij Marjon van der Linden, Esther Brouwer werkt in Ridderkerk met de kinderen. Als repetitoren zijn naast Esther Brouwer ook Mariëlle Heidekamp en Elsbeth Vogel bij de koorschool betrokken. De zangpedagogen Margreet Rietveld en Daphne van Wassenberg nemen de stemvorming voor hun rekening.
Psalmenconcert
Nadat de Ars Musica Koorschool een aantal keer samen met anderen een concert gaf, treedt hij nu voor het eerst zelfstandig op met een psalmenconcert, 13 november in de evangelisch-lutherse kerk in Woerden.
Tijdens het concert wordt de geschiedenis van de psalmen doorlopen, van het gregoriaans tot heden. Er klinken Nederlandse, Engelse en Latijnse composities, terwijl er ook uit oude Nederlandse psalmberijmingen wordt gezongen. Er worden beelden geprojecteerd en er klinkt instrumentale muziek die op de psalmen is gebaseerd. Tevens is er gevarieerde samenzang.
Dirigent is Marjon van der Linden, Gerben Budding, organist van de Grote Kerk in Gorinchem, bespeelt het Bätzorgel uit 1846. Toegang: € 5 en € 7,50 (voorverkoop), € 8,50 en € 6 (aan de kerk).
