ZEIST – Van jongsaf aan leest Christa Schrooten (31) met haar vingers. Braille, schrift voor blinden, is voor de zeer slechtziende vrouw een uitkomst. „Je hoeft niet te merken dat een email door een blinde is getikt.”
In een belendende kamer strijkt Schrooten, maatschappelijk werker bij Bartiméus, haar vingers over de brailleleesregel voor het toetsenbord van een ‘normale’ computer.
„Houtbewerking”, leest ze uit een document op het beeldscherm, waar de cursor op dat woord staat. Schermuitleessoftware activeert de brailleleesregel voor het toetsenbord.
Zoveel is duidelijk: Met braille, via papier dan wel op de computer, kan de vrouw allerlei teksten lezen. Met haar vingers.
Wel doet Schrooten ongeveer anderhalf keer zo lang over teksten dan gemiddeld. „Als blinde lees je alleen wat er onder je vingers staat. Mensen die met hun ogen kunnen lezen, hebben meer overzicht over het totaal van de tekst.”
Van jongsaf aan leest Schrooten teksten via braille. Haar leerkrachten op de basisschool in Enter maakten zich braille eigen, zodat zij Christa in het blindenschrift konden onderwijzen.
Tot haar vijftiende maakte ze gebruik van een mechanische brailleermachine, daarna kon ze via de computer teksten in braille lezen en schrijven. „Een grote verbetering. Echt ideaal.”
Zeker voor zakelijke correspondentie is braillecommunicatie via de computer een uitkomst, zegt Schrooten.
Brieven van de overheid, verslagen, werkafspraken, notulen, emails met collega’s lezen en schrijven: de zeer slechtziende vrouw regelt het allemaal per pc. „Je hoeft niet te zien dat een email door een blinde is getikt.”
Van belang is dan ook dat Schrooten tekst zo veel mogelijk via digitale documenten krijgt aangeleverd. Papieren teksten zal ze moeten inscannen op de computer. Ze vindt het gemak waarmee anderen een stapel papier op haar bureau deponeren soms frustrerend.
Thuis neemt Christa Schrooten vaker haar toevlucht tot communicatie via gesproken tekst. „Denk dan bijvoorbeeld aan een cd met daarop tijdschriftartikelen.”
Het zou een forse verarming zijn als blinden alleen via gesproken tekst zouden kunnen communiceren, benadrukt Schrooten. „Via braille weet je hoe je bepaalde woorden schrijft. Dat vind ik belangrijk.
Daarom wil ik bijvoorbeeld het nieuws ook in braille volgen, en niet alleen maar in gesproken vorm. Het is voor mij belangrijk te weten hoe ik een woord als ”Srebrenica” schrijf. En ik wil de ”v” en de ”f” niet door elkaar halen. Een woord als flexibiliteit wil ik goed spellen.”
Dat het komend jaar extra aandacht is voor braille, juicht Schrooten toe. „Een paar maanden geleden klonk het geluid dat braille wel kon worden afgeschaft, omdat maar een relatief kleine groep er gebruik van maakt.
Ik zou het heel ernstig vinden als braille zou worden afgeschaft. Zonder het blindenschrift zouden blinden en slechtzienden niet op een volwaardige manier kunnen deelnemen aan de samenleving.”
Dit is de laatste aflevering van een zesdelige serie over thema’s die dit jaar centraal staan. Het is dit jaar 100 jaar geleden dat Louis Braille het levenslicht zag. Op 3-jarige leeftijd krijgt Louis een ongeval in de werkplaats van zijn vader, die zadelmaker is.
De jongen krijgt een priem in zijn oog en raakt uiteindelijk geheel blind. De intelligente Louis, die op 10-jarige leeftijd terecht komt op het Koninklijk Instituut voor Jonge Blinden in Parijs, ontwikkelt een schrift voor blinden. Zijn vinding vindt pas na zijn dood brede ingang.
Kern van het braillesysteem zijn karakters van (in principe) zes puntjes. Combinaties van die puntjes vormen letters en cijfers. Zo komt bij de letter A het puntje linksboven omhoog. De letter B wordt gevormd door het puntje linksboven en het puntje daaronder.
Diverse blindenorganisaties beogen met het Braillejaar de acceptatie en participatie van blinden en slechtzienden op de agenda te zetten.
Prinses Laurentien krijgt vandaag in Utrecht het jeugdboek ”Brief in geheimschrift” overhandigd. Alle basisscholen ontvangen dit boek. Ook neemt prinses Laurentien een speciaal uitgegeven braillepostzegel van TNT Post in ontvangst.