Als 9-jarig jochie zag Jan Schut (73) hoe 200 Britse Lancasters Vliegbasis Gilze-Rijen platbombardeerden, in de aanloop naar Market Garden. Nu vliegt de oud-voorzitter van de Stichting Koninklijke Luchtmacht Historische Vlucht (SKHV) zelf wekelijks in de toestellen waar hij als kind zo’n bewondering voor had. „Eenmaal in de lucht vergeet je al je sores.”
Het toestel uit 1943 is een van de 25 historische vliegtuigen die in het bezit zijn van de SKHV, zegt Schut. „Onze vloot bestaat uit toestellen van 1935 tot nu. We hebben zo’n beetje alles van betekenis wat ooit voor de Nederlandse luchtmacht heeft gevlogen: Harvards, Piper Cubs, een Mitchellbommenwerper. En de enige nog vliegende Spitfire op het Europese vasteland.”
Ooit was Schut vastbesloten zelf piloot te worden. „Mijn bewondering voor die mannen was enorm. Maar toen ik achttien werd, kreeg ik geen toestemming van mijn ouders. Tja, in die tijd luisterde je nog.” Schut werd directeur van bouwgroothandel PontMeyer, maar de liefde voor het vliegen bleef. „In 1973 haalde ik m’n brevet. Zes jaar later werd ik voorzitter van de SKHV, en dat ben ik 25 jaar geweest. Nu onderhoud ik nog de externe betrekkingen en werf ik sponsors.”
Onder zijn leiding groeide de stichting uit tot een professionele organisatie die het culturele erfgoed van de Koninklijke Luchtmacht in stand houdt. „We hebben 200 vrijwilligers, van wie er 87 vliegen. Zij zijn veelal afkomstig van de KLM, Transavia of de luchtmacht. Met hun technische kennis restaureren we toestellen en houden we onze vloot luchtwaardig.”
De stichting, opgericht in 1969, kreeg een plekje op Vliegbasis Gilze-Rijen. Daar bezit de SKHV inmiddels veertien gebouwen, waarvan er een aantal door de vrijwilligers zelf is gebouwd. Wie de crewroom van de stichting binnenloopt, snuift historie op. Schaalmodellen aan het plafond, tal van foto’s aan de muur. Prins Bernhard is prominent op de plaatjes aanwezig, evenals Pieter van Vollenhoven en Soldaat van Oranje Erik Hazelhoff Roelfzema.
In ruil voor de steun van de luchtmacht vliegen de toestellen van de SKHV regelmatig op vliegshows. Schut zelf gaat -als het weer het toelaat- nog wekelijks de lucht in. „Uiteindelijk heb ik in meer toestellen gevlogen dat menige luchtmachtpiloot.” Eenmaal in de lucht vergeet je al je sores, zegt hij. „Tijdens het vliegen neem je letterlijk afstand. Het doet je de betrekkelijkheid van je problemen zien.” Zelf vliegt hij het liefst met de Tiger Moth uit 1939. „Een primitieve kist die zich moeilijk laat vliegen.” Ook de Harvard tilt hij graag de lucht in. „Daarin haalde je vroeger je brevet. Het toestel heeft dezelfde streken als een jager.”
Een van de bijzonderste toestellen uit de SKHV-vloot is toch de Spitfire Mk.IX, zegt Schut. De jager vloog tijdens de begrafenis van prins Bernhard nog samen met drie F-16’s over Delft. „Het toestel speelde een cruciale rol in de Slag om Engeland. Zonder de Spitfire spraken we nu misschien wel Duits.”
Dit is aflevering 4 van een zesdelige serie over thema’s die dit jaar centraal staan.
Nederlandse luchtvaart viert honderdste verjaardag
De honderdste verjaardag van de Nederlandse gemotoriseerde luchtvaart -in juni- gaat niet onopgemerkt voorbij.
De stichting 100 jaar Luchtvaart Nederland organiseert in de periode 18-28 juni verschillende activiteiten. De open dagen van de Koninklijke Luchtmacht op 19 en 20 juni op Vliegbasis Volkel zullen in het teken van honderd jaar luchtvaart staan. Daar zal ook een replica te zien zijn van het eerste vliegtuig dat ooit van Nederlandse bodem opsteeg, de Wright Flyer.
Ook zijn er plannen om met een grote formatie van historische en moderne vliegtuigen over historisch bekende plaatsen in Nederland te vliegen. De Stichting Koninklijke Luchtmacht Historische Vlucht zal bij beide evenementen acte de présence geven.