Volgens Verhagen dreigt Tsvangirai het slachtoffer te worden van enorme haat– en geweldscampagnes van de aanhangers van de Zimbabwaanse president Robert Mugabe. De afgelopen weken zijn tientallen aanhangers van Tsvangirai’s MDC door geweld om het leven gekomen. Mugabe heeft in de ogen van Verhagen alle legitimiteit verloren om nog namens het Zimbabwaanse volk te spreken. Verhagen houdt er rekening mee dat Tsvangirai enkele dagen in de ambassade zal blijven om zich te beraden op verdere stappen. Hij heeft geen asiel aangevraagd en Verhagen verwacht ook niet dat hij dit zal doen.

De Nederlandse ambassade kreeg zondag van de MDC het verzoek om Tsvangirai op te vangen. Volgens Verhagen was hij uiteraard welkom. De oppositieleider heeft al de nacht op het terrein van de ambassade doorgebracht. Volgens Verhagen kan hij daar gebruik maken van de aanwezige communicatiemiddelen.

Op de vraag waarom de oppositieleider koos voor de Nederlandse ambassade, zei Verhagen dat Nederland al tijden pleit voor vrije en eerlijke verkiezingen in Zimbabwe en het geweld veroordeelt. Daarnaast steunt Nederland mensenrechtenverdedigers in Zimbabwe en heeft de ambassade in Harare veel contact met hen. Vorige week was nog een belangrijke mensenrechtenverdediger in Nederland op bezoek. Bovendien heeft Nederland zelf geen koloniaal verleden met Zimbabwe, dit in tegenstelling tot Groot–Brittannië. Nederland geeft geen officiële steun aan oppositiepartij MDC.

Door zijn vlucht naar de Nederlandse ambassade bevindt Tsvangirai zich nu op Nederlands grondgebied. Formeel is de regering van Zimbabwe verantwoordelijk voor de veiligheid van de ambassade. Verhagen heeft de regering maandag herinnerd aan haar internationale verplichting die veiligheid te garanderen. Maar Nederland heeft ook de Afrikaanse Unie, de Europese Unie en Zuid–Afrika gevraagd de druk op Mugabe op te voeren opdat hij die bescherming garandeert.

Minister Koenders (Ontwikkelingssamenwerking) had maandagmiddag kort telefonisch contact met Tsvangirai op de ambassade. Volgens Koenders maakt hij het goed en werkt hij aan een boodschap over wat hij wil gaan doen. Afgelopen zondag maakte Tsvangirai bekend dat hij niet mee wil doen aan de tweede ronde voor de presidentsverkiezingen in Zimbabwe. Dit was ook voor Koenders een verrassing. President Robert Mugabe houdt echter vol dat de verkiezingen vrijdag toch door gaan. Nederland en de internationale gemeenschap zijn het met Tsvangirai eens dat die verkiezingen niet als legitiem kunnen worden gezien.

Volgens Koenders beziet Tsvangirai momenteel of er mogelijkheden zijn voor een rustpauze om alsnog eerlijke en vrije verkiezingen te organiseren. In het korte gesprek dat de bewindsman met hem had, passeerden diverse scenario’s de revue. Daarin kwam ook aan de orde welke rol de Verenigde Naties en het regionale verband van Afrikaanse landen SADC kunnen spelen. Volgens Koenders is nu de internationale gemeenschap aan zet om de druk op Mugabe op te voeren. Hij ziet daarin vooral een rol weggelegd voor Zuid–Afrika en de VN–Veiligheidsraad. Nederland pleit verder in EU–verband voor opvoering van de druk door middel van extra sancties.