Londen: de Nederlandse wind
Soms waait er een Nederlandse wind in Londen. Het is niet dat ik me dat ooit gerealiseerd heb, maar het is een van de merkwaardigheden die ik leerde via de onvolprezen Norman Murphy in zijn prachtboek ”One Man’s London”.
Murphy heeft het trouwens niet over de Nederlandse wind, maar over „de wind van de Nederlander”. En het gaat feitelijk ook niet over een waaiende wind, maar over een windvaan. Om precies te zijn de windvaan op het dak van Banqueting House. Die banketzaal is het enige resterende onderdeel van het eind zeventiende eeuw afgebrande Whitehall Palace, dat ooit tussen het Westminster Parliament en Trafalgar Square stond.
In 1688 had het Engelse parlement genoeg van de fratsen van de toenmalige koning James II. Het feit dat hij rooms-katholiek was, werd aanvankelijk gezien als een tijdelijk probleem, omdat er geen troonopvolger was. Toen James II in de zomer van 1688 op 51-jarige leeftijd een zoon kreeg, besloten politieke kopstukken dat er korte metten moest worden gemaakt met hun koning.
Daarom ging er in de zomer van 1688 een officieel verzoek uit richting Nederland – beter gezegd de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. De daar regerende stadhouder Willem III zegde toe om orde op zaken te stellen. Het zal voor enige discussie hebben gezorgd, want James II was zijn schoonvader. Willem III was bovendien via zijn moeder Maria een volle neef van de Engelse koning.
Enfin, James II wist wat hem te wachten stond. De Nederlandse vloot was indertijd immers superieur aan die van de Engelsen. Zijn enige hoop was dat de oversteek uit Holland afhankelijk was van een juiste wind. Alleen als er sprake was van een oostenwind zouden Willem III en zijn leger de tocht naar Engeland kunnen maken.
James II keek in 1688 drie maanden lang iedere ochtend uit zijn raam naar de windvaan op Banqueting House
De wind waait in het Verenigd Koninkrijk voornamelijk vanuit het westen. Murphy beschrijft dat James II gedurende drie maanden iedere ochtend uit zijn raam vanuit Whitehall Palace keek naar de windvaan op Banqueting House, om iedere keer tevreden te constateren dat hij ook die dag weer gewoon zijn gang kon gaan.
Begin november draaide de wind en landde Willem met zijn leger aan op de Engelse zuidkust. In rap tempo veroverde hij het land tijdens wat de Engelsen ”The Glorious Revolution” noemen. James II vluchtte naar Parijs.
De windvaan prijkt nog altijd op Banqueting House. Recent is er een nieuwe lik goudverf op gesmeerd, waardoor deze glinstert als de zon schijnt. De wind waait nog altijd voornamelijk uit het westen. Soms is er sprake van oostenwind: de Nederlandse wind. Vaak een wat kille bries. Maar sinds ik weet waar de naam vandaan komt, krijg ik er toch een warm gevoel bij.
