Verwacht wordt dat het vonnis zal leiden tot oproepen aan de Britse regering om de Equality Act uit 2010 –die mensen beschermt tegen discriminatie– te herschrijven. Daarmee zou het voor transgendervrouwen bijvoorbeeld verboden worden om nog gebruik te maken van vrouwenkleedkamers en andere ruimtes die exclusief voor vrouwen zijn bedoeld.

De uitspraak van woensdag volgt op een juridisch conflict tussen de door schrijfster J.K. Rowling gesteunde vrouwengroep For Women Scotland (FWS) en de Schotse overheid. Die bepaalde, onder toenmalig premier Nicola Sturgeon, dat transvrouwen met een geslachtserkenningscertificaat (GRC) wettelijk ook als vrouw kunnen worden aangemerkt. FWS maakte er bezwaar tegen dat transvrouwen daardoor meetelden bij het behalen van vrouwenquota in publieke instellingen.

De zaak kwam in 2018 in Schotland voor de rechter. De rechtbank van Edinburgh oordeelde vervolgens in het voordeel van de Schotse regering dat de term geslacht „niet is beperkt tot het biologisch geslacht”, en ook transvrouwen met een GRC omvat. FWS vocht dat besluit aan tot bij het Britse hooggerechtshof. Met succes.

In de Equality Act 2010 wordt vrouw gedefinieerd als „vrouwelijk persoon van elke leeftijd”. „De definitie van geslacht in de Equality Act 2010 maakt duidelijk dat het concept binair is: een persoon is of een vrouw, of een man”, oordeelt het hooggerechtshof nu. Elke andere interpretatie beschouwt de rechter als „onsamenhangend en onuitvoerbaar”. De uitspraak betekent dat de Schotse regering haar beleid ten aanzien van vrouwenquota in openbare instellingen moet herzien. Transgenders mogen daarbij niet meer als vrouw worden aangemerkt.

Overwinning

Het oordeel wordt gezien als een mijlpaal voor feministen en organisaties die kritisch zijn op transgenderrechten. FWS-directeur Trina Budge liet woensdag tegenover Sky News meteen weten de uitspraak „absoluut” als een overwinning te zien voor vrouwenrechten. „Nu hebben we duidelijkheid over hoe de wet vrouwen definieert.” De uitspraak betekent volgens Budge dat ook duidelijk is voor wie ruimtes zijn bedoeld die specifiek voor vrouwen zijn. „Alleen vrouwen. Geen mannen. Zelfs niet als ze een GRC hebben.”

Voor transrechtenactivisten komt het oordeel van de rechter juist als een forse tegenvaller. Zij voeren aan dat transgenders bescherming tegen discriminatie met de uitspraak verliezen. „Dit is een enorme klap voor de toch al gedemoniseerde gemeenschap”, aldus Maggie Chapman, parlementslid voor de Schotse Groenen.

Opperrechter Patrick Hodge roept op de uitspraak niet uit te leggen als „een overwinning van één of meer groepen ten koste van een andere groep”.

De Britse regering zegt altijd de bescherming van ruimtes voor één geslacht op basis van biologisch geslacht te hebben gesteund, aldus een regeringswoordvoerder woensdag. „Deze uitspraak zorgt voor duidelijkheid en vertrouwen, zowel voor vrouwen als voor dienstverleners, zoals ziekenhuizen, opvangcentra en sportclubs.”