„Het is onverantwoord om dit voorstel in de lucht te laten hangen”, verklaarde Kamerlid Diederik van Dijk (SGP) bij de indiening van zijn motie om de Transgenderwet in te trekken. Die motie werd op 8 april met 76 stemmen aangenomen door een coalitie van SGP, PVV, FVD, NSC, ChristenUnie, BBB, JA21 en DENK. Volgens Van Dijk is de verwarring onder jongeren al erg genoeg. Maar wie beter kijkt, ziet dat het hier niet om het tegengaan van verwarring gaat. Het is het debat zelf dat van tafel wordt geveegd.

Het recht om gehoord te worden is de zuurstof van de Nederlandse polderdemocratie

De normale route voor wetgeving in Nederland is helder: debat, weging, stemming. Maar de SGP probeert dat proces nu te blokkeren. Niet door het wetsvoorstel in het parlement inhoudelijk te bestrijden, maar door het kabinet te vragen het voorstel vóór het debat al in te trekken. Dat is ongebruikelijk en ook onzorgvuldig.

Cultuurstrijdmodel VS

Het is allereerst merkwaardig dat de SGP het politieke debat zo uit de weg gaat. Als de wet volgens de SGP werkelijk zo veel kwaad doet, waarom dan niet helder en principieel uiteenzetten hoe het zit? Waarom niet het parlementaire debat aangrijpen als moment van getuigenis? Juist de SGP zou moeten weten hoe belangrijk het is om inhoudelijke strijd te voeren over wetgeving die ingrijpt in fundamentele overtuigingen.

Wie het recht op debat anderen ontzegt, zaagt aan de tak waarop hij zelf zit

De redenering van Van Dijk –dat het voorstel verwarring zaait– is bovendien op z’n minst krom. Door het wetsvoorstel zonder debat af te voeren, blijft het onderliggende maatschappelijke conflict onbesproken. Onuitgesproken opvattingen blijven boven de samenleving hangen, zonder confrontatie of correctie. Juist het zwijgen voedt de verwarring.

En dan dringt de vraag zich op: waar is de SGP bang voor? Dat het eigen verhaal onvoldoende overtuigt zodra het hardop wordt uitgesproken? Geloven SGP’ers werkelijk zo weinig in hun eigen overtuigingskracht? Of is dit een vorm van gemakzucht? Een snelle symbolische overwinning boven een moeilijk, maar eerlijk gesprek? Het lijkt verdacht veel op het Amerikaanse cultuurstrijdmodel: felle stellingnames zonder inhoudelijke onderbouwing. Dat model lijkt langzaam post te vatten binnen de SGP. En met deze motie sleurt ze de ChristenUnie daarin mee.

Geen zinloos ritueel

Maar wat hier ten diepste op het spel staat, is de verhouding tussen de meerderheid en de minderheid. Het debat blokkeren is strijdig met een kostbare gedachte aan het hart van onze democratie: dat we elkaar het woord gunnen, ook als we het radicaal oneens zijn. Het recht om gehoord te worden.

Dat recht is geen luxe, geen zinloos ritueel. Het is de zuurstof van de Nederlandse polderdemocratie. Partijen die oproepen een uitgewerkt wetsvoorstel in te trekken zonder inhoudelijke behandeling tonen zich ideologisch blind voor dit beginsel van onze democratie. Of u nou voor of tegen de transgenderwet bent, het parlementaire debat is de plek waar wetten worden gewogen, beproefd en bevraagd.

Vanuit de marge

De SGP, de ChristenUnie en de andere partijen die de motie steunen, begeven zich bovendien op glad ijs. Het precedent dat ze hier creëren, kan zich ook tegen hen keren. Wat als een volgende Kamer besluit dat een initiatief over het beter beschermen van het ongeboren leven „onverantwoord boven de markt hangt”? Of dat een wetsvoorstel over christelijk onderwijs of gewetensbezwaarde ambtenaren zonder debat wordt afgeschoten omdat het te politiek beladen is? Wie het recht op debat anderen ontzegt, zaagt aan de tak waarop hij zelf zit.

Juist de SGP en de ChristenUnie weten hoe het is om politiek te bedrijven vanuit de marge. Om overtuigingen te moeten verdedigen tegen een meerderheid die daar weinig begrip voor toont. Zij zouden als geen ander moeten beseffen hoe kostbaar het is dat een minderheidsstandpunt gehoord wordt. Het is dan ook pijnlijk om te zien hoe zij nu zelf bijdragen aan het smoren van een debat. Daarmee ontzeggen zij anderen precies dat wat zij jarenlang zelf terecht hebben opgeëist: ruimte om gehoord te worden.

De auteur is voorzitter van PerspectieF, ChristenUnie Jongeren.