Er zijn nogal wat jongeren die niet goed in hun vel zitten. Dat hoort er ook wel een beetje bij in de levensfase waarin ze zich bevinden, als kind op weg naar de volwassenheid. Daar komt bij dat ze de tijd niet mee hebben. Wie gevoelig is voor de heersende gedachte dat wie er hard voor werkt ook succes zal hebben, kan zomaar te maken krijgen met een burn-out of een depressie.

Als geen ander kent familiepsycholoog Mirjam de Nijs de kracht van een goed gezinsleven, maar in haar werk ziet ze ook iedere keer weer hoe mensen elkaar kwijt kunnen raken en –onbedoeld– pijn kunnen doen. Als systeemtherapeut zet ze zich in om mensen eerlijk naar zichzelf en naar elkaar te leren kijken.

In haar wekelijkse podcast deelt De Nijs die kennis laagdrempelig, maar wel met diepgang, met iedereen die bereid is wat van haar te leren. Dat kunnen vakgenoten zijn, maar net zo goed mensen die zelf in de knoop zitten, of hun naasten. Ze spreekt over de plek die kinderen in het gezin innemen, over enig kind zijn, over ruzies, over rouw en wat er ook maar in een gezin kan spelen.

In aflevering 47 en 48, die afgelopen maand online kwamen, interviewt ze Bruno Hillewaere van Euthopia. Dit Bredase centrum biedt systeemtherapie aan en verzorgt opleidingen.

Een systeemtherapeut kijkt niet alleen naar de persoon die voor hem zit, maar ook naar de mensen eromheen. In België, waar Hillewaere is opgegroeid, heeft men het over een relatie- en gezinstherapeut. Toch voelt de Vlaming ook wel wat voor de lastiger, maar wel vollediger term systeemtherapie. Daarin krijgt het hele sociale netwerk een plek, dus ook school, werk en vriendschappen.

Met name aflevering 48, waarin De Nijs een geanonimiseerde situatie uit haar praktijk aan Hillewaere voorlegt, geeft tussen de regels door goed aan hoe systeemtherapie werkt.

Het probleem in het gezin lijkt in eerste instantie te liggen bij de puberdochter, die zich terugtrekt op haar kamer en met wie het duidelijk niet goed gaat. Het is de moeder die bij De Nijs aan de bel trekt, juist omdat ze aanvoelt dat het probleem niet alleen bij dit meisje ligt. Als man en vrouw zijn ze elkaar wat kwijtgeraakt en zijn ze altijd aan het werk.

De Nijs gaat met het hele gezin aan de slag, ook met de vader en het broertje, die in eerste instantie daar helemaal geen zin in hebben. Geen zin hebben blijkt eigenlijk een niet durven te zijn. Bang om in zichzelf te moeten graven en angstig dat de bom barst als ze met hun vieren om de tafel zitten.

In het gezin gaan langzaam maar zeker de ogen open dat er werk aan de winkel is. De familiepsycholoog leert hun patronen herkennen én doorbreken. Met elkaar hervinden ze de kracht van humor en plezier hebben met elkaar. Sommige mensen zijn dat zo kwijtgeraakt, zegt De Nijs. „Als ze lol maken met z’n viertjes, dan zie je ze openbreken. Daarna zitten ze hier met een veel zachter gezicht, minder met de drang de strijd aan te gaan.”

Patronen zijn vaak al generaties lang aanwezig, benadrukt Hillewaere. De vrouw geeft aan geen boze moeder te willen zijn, zoals haar eigen moeder, en vermijdt die situaties. De dochter durft zich wellicht ook niet te uiten in boosheid en trekt zich daarom terug. Het gevolg is dat het hele gezin op eieren loopt. „Een Vlaams gezegde luidt: je kunt geen omelet maken als je geen eieren breekt”, vat de Vlaming lachend samen.

De podcast geeft een leerzaam inkijkje achter een voordeur, wat voor ieder gezin herkenbare situaties bevat en leermomenten oplevert. Het is bemoedigend om te zien dat erkennen dat er hulp nodig is al het begin van de oplossing is.

Beluister de podcast hier.