KerkOverstag is een stichting die in Noord-Friesland gemeenten helpt met „kerkvernieuwing”. Onder meer door het werven van opbouwwerkers en het organiseren van evenementen zoals tienerweekenden en inspiratieavonden.

Op het onlangs gehouden congres Heilige Ruimte in Leeuwarden deed directeur Nyncke Graafland van de Oude en de Nieuwe Kerk in Delft de oproep om als christelijke gemeenschap te blijven samenkomen in monumentale kerken, ook als de staat van het kerkgebouw minder wordt: „Blijf vieren en aanbidden.”

Dat is precies wat de Friese stichting al in gang heeft gezet, vertelt initiatiefnemer Wiersma. „We zijn afgelopen najaar begonnen met gebedsavonden. Eerst in een oude gkv-kerk in Twijzel, die al twintig jaar leegstaat. De verf bladderde van de muren en we vonden nog een heel oude liturgie op de kansel.”

Ook werd er gebeden in kerken in onder meer Hantumhuizen, Hiaure en Jouswier. Allemaal godshuizen die vaak „nog amper gebruikt worden”.

Tijdens die gebedsavonden ontstond het idee om ook „aanbiddingsavonden” in Friese kerken te gaan houden. „Als impuls voor de regio.”  De eerste was op 5 maart in de dertiende-eeuwse kerk in Westernijtsjerk. „We hadden geen idee wat we konden verwachten. Maar er kwamen vijftig mensen op af.” De bezoekers zaten in een onverwarmde kerk omdat er geen kachel was, maar dat bleek geen beletsel voor „een heel bijzondere avond”.

Ook in Buitenpost (Mariakerk, 2 april), Aalsum (Sint-Catharinakerk, 30 april) en Moarre (Sint-Johanneskerk, 31 mei) zullen dergelijke avonden plaatsvinden. „We hebben geen ”agenda”, dat de kerken weer vol moeten, maar we hopen en bidden wel dat er misschien een opwekking zou kunnen komen.”

De Friese classispredikant ds. R. Praamsma zei recent bij de jaarvergadering van kerkrentmeesters dat „er wel wat ballen op te rapen zijn voor kerken”, bijvoorbeeld op het vlak van het bereiken van jongeren. KerkOverstag heeft die focus bij de keuze voor juist Buitenpost. „Er zijn natuurlijk al diverse kerken, maar het is óók een dorp waar 1400 kinderen en tieners komen vanwege het onderwijs.”

Verlangen

De stichting huurt de kerken voor een klein bedrag –75 tot 150 euro– van onder meer lokale gemeenten en Stichting Alde Fryske Tsjerken. Na de zomer, in oktober, gaat KerkOverstag het initiatief maandelijks voortzetten. Ze staat open voor kerkelijke gemeenten die ook hun gebouw ter beschikking willen stellen.

Lees ook

Stichting Oude Friese Kerken zorgt 50 jaar voor hout en steen

KerkOverstag meent dat de oude Friese kerken niet zomaar opgegeven moeten worden, ook al zal er nu niet altijd meer een kerkelijke gemeenschap gebruik van maken. Wiersma: „Maar juist op deze plekken, die gebouwd zijn om onderdak te bieden aan mensen die God zoeken en Hem willen aanbidden, willen we dat opnieuw gaan doen, vanuit een verlangen naar een nieuwe beweging van Gods Geest.”

Het kan klinken als iets wat niet mogelijk is, maar volgens KerkOverstag mag je er wel op hopen: „Waar God in staat is dorre doodsbeenderen weer tot leven te wekken, is Hij ook in staat om in dor geestelijk land nieuw leven te laten ontstaan, zo staat in Ezechiël.”

Volgens het samenwerkingsverband Toekomst Religieus Erfgoed –bekend van de kerkenvisies– is meer dan de helft van de oorspronkelijke 7100 gebedshuizen die in Nederland zijn gebouwd, nog altijd in gebruik voor hun oorspronkelijke functie.

Toekomst Religieus Erfgoed heeft deze maand een enquête online gezet voor een verkenning naar de ontwikkeling van de maatschappelijke betekenis van kerkgebouwen in dorpen. Het doel daarvan is om gemeenten en provincies inzicht te bieden in de maatschappelijke meerwaarde van kerkgebouwen in dorpen.

Open Kerkendag

Op tweede pinksterdag (9 juni) wordt weer een landelijke Open Kerkendag gehouden. Dit jaar is het thema ”Plekken van hoop”. In het hele land zijn op die dag honderden kerken geopend. Ook andere religieuze gebouwen kunnen deelnemen aan de Open Kerkendag. Eigenaren, beheerders en vrijwilligers zijn aanwezig voor een gesprek, het delen van informatie of het beantwoorden van vragen.