Met het Bijbelboek Markus zet de GBS de eerste stap richting het „taalkundig onderhoud” van de hele Statenvertaling. Het project ”Statenvertaling bewaren” zal in 2028 afgerond zijn, verwacht ds. A. van Heteren, christelijk gereformeerd emeritus predikant te Urk en secretaris van het bestuur van de GBS. „Deze Bijbel zal dan onze standaarduitgave worden. Zolang er voldoende vraag naar is, zal ook de huidige editie beschikbaar blijven.”

„De Nederlandse taal ontwikkelt zich”, ziet ds. Van Heteren. „Om die reden kwam de afgelopen jaren vanuit diverse kerkverbanden en scholen uit de gereformeerde gezindte het verzoek om taalkundig onderhoud van de Statenvertaling.”

Wetenschappelijk medewerkers van de GBS voeren de aanpassingen uit, legt de predikant uit. Revisoren –Neerlandici en theologen– beoordelen vervolgens hun voorstellen. Die revisoren komen uit de kerkverbanden uit de achterban van de GBS: de Hersteld Hervormde Kerk, de Gereformeerde Gemeenten (in Nederland) en de Christelijke Gereformeerde Kerken. De Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland doen niet mee. Het GBS-bestuur neemt de uiteindelijke besluiten over de aanpassingen.

Wat waren de criteria om een woord wel of niet te wijzigen?

„We passen woorden aan als ze niet begrepen of verkeerd begrepen worden. Soms is een woord wel verouderd, maar blijkt bijvoorbeeld uit onderzoek door onze medewerkers dat er geen goed alternatief is dat de betekenis van de grondtekst even nauwkeurig weergeeft.”

Maar voor sommige woorden die nu niet gewijzigd zijn, zoals ”gewrocht” en ”zeide”, is toch wel een goed alternatief? Voor sommigen gaan de huidige wijzigingen wellicht niet ver genoeg.

„Er kunnen ook andere overwegingen zijn waarom een woord niet wordt veranderd, zoals dat bepaalde woorden naar onze mening niet horen bij het taalkleed van de Statenvertaling, waarin eerbied voor Gods majesteit doorklinkt bij woorden als ”goedertieren” en ”HEERE der heirscharen”.

Wat het woord ”gewrocht” betreft: in de meeste gevallen gaan we dat vervangen door ”gewerkt”, maar in een aantal bekende teksten, zoals Markus 14:6, handhaafden we het vanwege de welluidendheid ervan.

Het woord ”zeide” past in het taalkleed van de Statenvertaling en is nog goed te begrijpen. Het roept geen misverstand op, dus wijzigen we het niet.

Niet alles is in beton gegoten. Het zou kunnen dat we tijdens het project een woord dat in Markus nog niet was vervangen, of een bepaalde naamvalsconstructie, wél aanpassen in een ander Bijbelboek. Dat woord zou dan in Markus alsnog aangepast kunnen worden.

Er zal altijd verschil van mening zijn over de mate van taalkundig onderhoud. De Heere heeft in de weg van Zijn voorzienigheid ons de Statenvertaling gegeven. Daarom hechten wij eraan om deze vertaling, als de meest letterlijke vertaling van de Bijbel in onze taal, te handhaven. De GBS wil geen onnodige veranderingen aanbrengen.”

Lees ook

Waarom discussie rond Statenvertaling steeds weer oplaait

U schrijft in de toelichtende brochure bij het Markusevangelie: „Ook voor de volgende generaties zijn taalkundige wijzigingen van belang.” Waarom past u de naamvallen voor hen niet aan? De volgende generatie zal daar snel aan gewend zijn.

„We weten niet hoe de Nederlandse taal zich in de toekomst zal ontwikkelen. In de tijd dat ik zelf opgroeide, waren de naamvallen ook al grotendeels verdwenen”, aldus de 73-jarige predikant. „Toch heb ik toen nooit moeite gehad met de naamvallen in de Statenvertaling. Ook nu worden er nog wel bepaalde naamvallen gebruikt. Denk maar aan Koninkrijk der Nederlanden of vader des vaderlands.

De tweede naamvallen des en der zijn over het algemeen niet moeilijk om te begrijpen. Dan is er geen noodzaak om die te veranderen.”

Voor anderen gaat misschien al het vervangen van het woord ”kemel” door ”kameel” te ver.

„Sinds het verschijnen van onze Statenvertaling in 1637 zijn in de loop van de tijd al veel veranderingen aangebracht. De GBS is altijd voorzichtig en nauwgezet te werk gegaan bij taalkundig onderhoud en wil dat ook nu doen.”

Zie ook pagina 4.