En toen was er opeens nog een ander probleem, van enorme omvang: de noodzaak van extra financiële middelen voor defensie. Europa is ruw wakker geschud. Het Amerika van Trump valt niet langer te beschouwen als een betrouwbare bondgenoot. We zijn voortaan voor onze veiligheid vooral aangewezen op onszelf. Dat dwingt Europa tot fors hogere uitgaven in die sfeer. Na de val van de Muur in 1989 hebben we driftig bezuinigd, nu moeten we overschakelen van een vredesbegroting naar een oorlogsbudget.

Dit jaar beschikt de krijgsmacht in ons land over ongeveer 22 miljard euro. Daarmee voldoen we weer aan de NAVO-norm van 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp). In 2013 waren we teruggezakt naar 1 procent. Opplussen naar 3,5 procent, wat voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie oppert, vergt op de Rijksbegroting structureel ruim 16 miljard extra. Willen we bovendien het wegvallen van de steun voor Oekraïne vanuit de VS compenseren? Waar halen we al dat geld vandaan?

Brussel stelt een bekende vluchtroute voor. Het denkt aan versoepeling van de begrotingsregels en aan het inzetten van door de EU geleend kapitaal, eurobonds of hoe je het ook noemt. In de coronaperiode werden deze noodgrepen eveneens toegepast. Ze leidden tot hogere overheidstekorten en hogere, deels gezamenlijke, schulden.

De vraag rijst of we er verstandig aan doen om bij elke crisis meteen de teugels op het punt van de financiële stabiliteit te laten vieren. Frankrijk bijvoorbeeld heeft, met ruim 5 procent, nu al een veel te groot tekort. Bovendien is een verschil met de pandemie dat toen de steunmaatregelen een incidenteel karakter droegen, terwijl we bij defensie praten over een blijvende verhoging van de uitgaven. En wat de eurobonds betreft: die rommelen we op deze manier stap voor stap de Unie in als een gebruikelijk instrument. Het ziet er echter naar uit dat de landen met bezwaren tegen deze benadering een achterhoedegevecht voeren.

De politiek mag de bevolking ervan overtuigen dat waarborgen voor onze veiligheid nopen tot pijnlijke keuzes. NAVO-chef Rutte gaf daartoe in december reeds een voorzet door de dreiging vanuit Rusland stevig onder ieders aandacht te brengen. De nieuwe wereldorde waarover we horen, krijgt een vertaling in financiële zin: meer geld voor militaire capaciteit en dus minder voor andere zaken.

Om ons te wapenen tegen oorlog, dienen we indien nodig bereid te zijn collectief en individueel met wat minder welvaart genoegen te nemen

Zouden partijen in Den Haag er niet goed aan doen eensgezind te besluiten hun overige wensen voorlopig te matigen? Om ons te wapenen tegen oorlog, om de benodigde afschrikking te organiseren, dienen we indien nodig bereid te zijn collectief en individueel met wat minder welvaart genoegen te nemen. America first? Laat voor ons dan de leidraad zijn: safety first.

De auteur is oud-redacteur economie van het RD.