Daarover breken Democraten zich het hoofd. De opties zijn: wegblijven, op geen enkel moment applaudisseren, hardop protesteren of de president confronteren met introducees die hebben te lijden onder zijn beleid.

Gedraag je. Dat is kortweg de boodschap die de vroegere voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, Nancy Pelosi, afgelopen dagen heeft afgegeven richting haar partijgenoten. „Straal eenheid en waardigheid uit”, zei ze eind vorige week in The Washington Post. Verder waarschuwde ze niet te veel aandacht te geven aan de woorden van Trump. „Laat hem (Trump, WK) maar in zijn eigen sop gaarkoken. Bied geen koren op zijn molen door te zeggen dat zijn toespraak ongepast was.”

Ook de huidige fractieleider van de Democraten in het Huis van Afgevaardigden, Hakeem Jeffries, deed zo’n appel op zijn partijgenoten. In een brief aan zijn fractie schreef hij maandag dat hoewel de „beslissing om de gezamenlijke sessie bij te wonen een persoonlijke is, het belangrijk is om een sterke, vastberaden en waardige Democratische aanwezigheid in het Congres te hebben.”

Jeffries maakte zijn fractieleden duidelijk dat het niet gaat om respect voor Trump, maar om respect voor de democratie. „Het Huis als instituut behoort toe aan het Amerikaanse volk, en als hun vertegenwoordigers zullen we niet worden weggetrapt of weggepest.”

Televisiespektakel

Ieder jaar komt de Amerikaanse president één keer naar het Congres om voor de leden van het Huis van Afgevaardigden en van de Senaat –bijeen in een gecombineerde vergadering– zijn plannen uiteen te zetten. Deze toespraak staat doorgaans bekend als de “State of the Union”. Maar in het jaar van het aantreden van een nieuwe president draagt de jaarlijkse toespraak niet officieel die naam omdat de president te weinig tijd heeft gehad om alle plannen te maken.

Algemeen wordt aangenomen dat Trump zijn toespraak zal gebruiken om het beleid van de afgelopen zes weken te verdedigen. „Hij weet dat miljoenen zullen toekijken en is er bedreven in het medium televisie te gebruiken. Dit wordt een groot televisiespektakel”, zeggen Democraten.

Verwacht wordt dat Republikeinen Trump tijdens zijn toespraak zullen bejubelen, deels vurig, deels uit angstige onderworpenheid. De voorzitter van het Huis, de Republikein Mike Johnson, noemt Trumps terugkeer in het Congres „een triomf”. Hij prijst hem omdat hij de VS door de inmiddels vele maatregelen „weer met beide benen stevig op de grond heeft gezet”.

Democraten zijn daartegen furieus over het beleid van Trump. De vergadering van dinsdagavond is de eerste ontmoeting met Trump na diens inauguratie. Zij zullen met ingehouden woede de uiteenzetting van Trumps plannen aanhoren. De oproepen van Pelosi en Jeffries zijn duidelijk bedoeld om de emoties te beteugelen.

Statement

Toch willen veel Democraten een statement maken. Vandaar dat verschillenden van hen mensen hebben uitgenodigd om aanwezig te zijn die door de ontslagrondes van Trump en zijn helper Elon Musk op straat zijn komen te staan. Zo willen ze de president confronteren met de „trieste, desastreuze effecten” van zijn beleid.

Senator Ruben Gallego heeft Kyle Rahn uitgenodigd, een invalide legerveteraan die drie keer in Irak heeft gediend voordat hij naar het Department of Homeland Security ging, waar hij als nationaal veiligheidsspecialist diende. Rahn werd vorige maand door toedoen van Musk per e-mail ontslagen. „Kyle heeft zijn land gediend, in de strijd en als burger, en dit is hoe hij werd terugbetaald. Het is een schandelijk verraad van de belofte van ons land om te zorgen voor de dappere mannen en vrouwen die ons dienen”, zei Gallego. Hij zei dat Trump en Musk de veteraan in de ogen moeten kijken.

Afgevaardigde Brad Schneider uit Illinois nodigde Adam Mulvey uit, een oorlogsveteraan uit Irak en Afghanistan, die vorige maand werd ontslagen bij een federaal gezondheidscentrum in Chicago.

Ook andere Democratische politici nemen „slachtoffers van Trump en Musk” mee. De directe impact van deze strategie van de Democraten is –dat is zeker– zeer beperkt. De meeste federale werknemers zijn geen prominente figuren, dus Trump zal degenen die hij heeft ontslagen niet herkennen als hij zijn toespraak houdt.

Sommige Democraten zeggen de samenkomst van dinsdagavond te zullen boycotten. Maar de meesten vinden dat geen goed idee omdat het luide applaus van de Republikeinen dan onweersproken zal blijven. We moeten samen sterk staan, is de algemene gedachte.

Nog niet zo lang geleden riep dit evenement een zekere plechtigheid op bij de deelnemers. Maar de laatste jaren is het weinig meer dan een andere locatie voor partijdige gevechten.

Het eerste signaal van die tendens was er in 2009, toen president Barack Obama zijn plannen voor de gezondheidszorg uiteenzette. Toen Obama sprak over ongedocumenteerde immigranten, riep een afgevaardigde dat hij een leugenaar was. Later verklaarde hij dat zijn opmerkingen „ongepast en betreurenswaardig” waren.

Inmiddels is de vergadering waar de president spreekt niet alleen een expositie van zijn plannen en prestaties, maar ook een podium voor oppositie geworden. Beide partijen doen daaraan mee. In 2020, toen Trump zijn laatste State of the Union-toespraak van zijn eerste termijn hield, verscheurde Nancy Pelosi voor het oog van de camera de toespraak van Trump.  Drie jaar later, was het de Republikeinse politica Marjorie Taylor Greene die de toespraak van president Joe Biden voortdurend onderbrak met kritisch commentaar en persoonlijke aanvallen op Biden die luid en duidelijk voor iedere aanwezige vielen te horen.