Het is alsof je in een andere tijd stapt als je vanuit het metrostation in het centrum boven komt. Dit soort gele trams werden zo’n twintig jaar geleden in Nederland al afgedankt. Maar ze rijden soepel en het tarief van dagkaartjes voor het openbaar vervoer zijn een lachertje. De Sint-Stefanusbasiliek is een geschikt startpunt voor een dagje Boedapest. Boven de ingang staat: ”Ego Sum Via Veritas Et Vita”, oftewel: Ik ben de Weg, de Waarheid en het Leven. De kerk is 96 meter hoog en vanaf de koepel overzie je de hele stad. Wie ruim 350 traptreden wat veel vindt, kan met de lift. De binnenkant van de kerk is ook indrukwekkend. Elke donderdagavond is er een orgelconcert met muziek van Bach, Mozart en Verdi.

Vanaf de kerk is het een kwartiertje lopen naar een bijzonder oorlogsmonument, ”Schoenen op de Donaukade”. Verspreid over 40 meter staan zestig paar schoenen op de rand. Kinderlaarsjes. Schoenen met een flinke hak. Versleten herenschoenen. Van welk kind waren die laarsjes? Welke vrouw droeg deze schoenen bij speciale gelegenheden? En welke vader werkte zo hard om zijn gezin te onderhouden? In gedachten vormen zich mensen en gezichten. Hier werden Joden gedwongen om hun schoenen uit te doen en op de kade te gaan staan, waarna ze gefusilleerd werden. De Donau nam hun lichamen mee. Wat een leed. Wat een onrecht. Maar ook de verdorde bloemen, de plakkerige snoepjes, de opgebrande kaarsjes en de ketting om een kinderschoen met de woorden ”Bring them home” vertellen een verhaal.

Keramische dakpannen

Stil en vol gedachten slenteren we verder. Langs het prachtige parlementsgebouw, dat maar liefst 268 meter lang en 123 meter breed is. In het gebouw wordt onder andere de zogenaamde heilige kroon tentoongesteld. De stad aan deze zijde van de Donau wordt Pest genoemd en de overzijde Boeda. Daar bevindt zich de Matthiaskerk, die al van grote afstand opvalt vanwege de gekleurde dakpannen die in een prachtig motief zijn neergelegd. Het zijn keramische dakpannen, geglazuurd in onder andere rood, geel, groen en turquoise.

De kerk staat achter het Vissersbastion. Via de brede, natuurstenen trappen kom je er. Vanaf het bastion overzie je een groot deel van de stad, zoals het parlementsgebouw, de Kettingbrug en de Sint-Stefanusbasiliek. Dankzij de zuilengalerij zijn er fotogenieke plekjes. Op het bastion staan koepels, die verwijzen naar de koepeltenten van het nomadenvolk dat in 896 in Hongarije kwam wonen. Het Vissersbastion werd gebouwd om de aandacht extra op de Matthiaskerk te vestigen. Samen vormen de gebouwen een prachtig geheel.

De Matthiaskerk zelf heeft niet alleen kleurrijke dakbedekking, ook de binnenkant is kleurig. De gotische zuilen en plafonds zijn geheel beschilderd, veelal met kleine motieven. Ook zijn er prachtige glas-in-loodramen. Via een trap kun je ook boven in de kerk komen. Daar zijn allerlei exposities. Ook ligt daar een replica van de heilige kroon van Hongarije. Bij wie het boek ”De koning van Boedapest” van Bert Wiersema heeft gelezen, gaat hier de fantasie op de loop. In dat boek wordt de kroon gestolen. Vanaf boven bezie je de kerk weer vanuit een ander perspectief. Je kunt hier wel uren rondkijken.

Waterstromen

De grootste parel bevindt zich achter in de kerk. Niet eens zo opvallend. Daar is een rond raam, dat in cirkels steeds verder verzinkt in de muur. Erop staat een lam. Verwijzend naar hét Lam. Er stromen vier stroompjes water van onder het Lam vandaan. Waar het glas stopt, stroomt het water verder in een schildering door de cirkels op de muur. De stroompjes worden steeds breder en eindigen in een brede stroom, waar twee herten zich tegoed aan doen. Eronder staat in het Hongaars: ”A mint Kivánkozik a szarvas a Vizforrásokkoz. Ugy kivánokozik lelkem tehozzád Isten”. Hulde aan Google Lens, want even de telefoon erop richten en er staat in het Nederlands: ”Zoals een hert verlangt naar de waterbron, verlangt mijn ziel naar U, God”. Eronder staat het doopvont. Een informatiebordje vermeldt dat de waterbronnen de herrezen Christus symboliseren. „Dat is de Bron van onze redding.” Het kost geld om de Matthiaskerk te bezichtigen, maar dat is het zeker waard.

Een leuke plek om cultuur te snuiven is de markthal in Boedapest. Helaas is daar op zaterdag alleen niets te beleven. Winkelstraat Vaci Utca biedt een alternatief. Al is cultuur snuiven daar iets lastiger, aangezien hier ook allerlei winkels van bekende ketens te vinden zijn. Daarom direct maar even halt houden bij een standje met Chimney Cake, oftewel: koek op stok. Het is een traditionele, Hongaarse lekkernij, bestaande uit deeg met gekaramelliseerde suiker. Je hebt ze in allerlei smaakjes, zoals kaneel, Nutella of chocola. Heerlijk zoet.

Wie de Hongaarse hoofdstad wil bezoeken, kan beter niet op zaterdag gaan. Want op de sabbat is de synagoge niet vanbinnen te bezichtigen. Gelukkig is hij ook aan de buitenkant de moeite waard. Dit is de grootste synagoge van Europa en de op een na grootste ter wereld. Het is een imposant bouwwerk. Ervoor houden twee agenten een oogje in het zeil. Boven de toegangspoort staat in Hebreeuwse tekens: ”En ze maakten van Mij een tempel en Ik woonde in hen”.

Nieuws in beeld

Chimney Cakes. beeld Corina Schipaanboord

Het dak van de Matthiaskerk. beeld Corina Schipaanboord

Sint-Stefanusbasiliek. beeld Corina Schipaanboord

Boven de toegangspoort van de synagoge staat in het Hebreeuws: ”En ze maakten van Mij een tempel en Ik woonde in hen”. beeld Corina Schipaanboord

Raam in de Matthiaskerk. beeld Corina Schipaanboord

Achter de synagoge is een herdenkingspark met daarin de Holocaustherdenkingsboom. Nog zo’n indrukwekkend oorlogsmonument, te zien achter een hek. Deze treurwilg symboliseert een omgekeerde menora en heeft 4000 zilveren blaadjes waarop de namen staan van alle 600.000 Hongaarse Joden die in de Tweede Wereldoorlog vermoord werden. Op het hek hangt een groot wit met rood bord. Daarop staan foto’s van mensen die op 7 oktober in Israël door Hamas ontvoerd werden, met de woorden ”Bring them home now!”.

Thermaalbaden

Na zo’n dag door de stad sjouwen, voel je je voeten. Dit zou het ideale moment zijn om neer te strijken in een van de vele badhuizen in de stad. Boedapest staat bekend om zijn thermaalbaden, die overigens door het hele land te vinden zijn. Ze zijn ontstaan dankzij de vulkanische bodem. In het water zitten veel mineralen die goed voor de gezondheid schijnen te zijn. Bijvoorbeeld voor mensen met reumatische klachten. Het water kan tot wel zo’n 38 graden zijn. Gezien de entreeprijzen is het verstandiger om zo’n badhuis alleen te bezoeken als je er een paar uur de tijd voor hebt.

Dan maar bijkomen in een restaurantje. Goulash en lángos zijn bekende Hongaarse lekkernijen, dus die komen op tafel. Lángos is een soort plat, knapperig gefrituurd brood dat gemaakt is van deeg waarin aardappel is verwerkt. Erop zit zure room en vaak wat knoflook en geraspte kaas. Het is een heerlijke snack, maar de kok was hier wel heel enthousiast met de zure room. En de knapperigheid is ver te zoeken.

Een paar gezinsleden hebben het er zwaar mee. Dochterlief oppert om het brood aan de zwervers te geven. Een geniaal idee. We vragen een doggybag, rekenen af en zien al snel een dakloze zitten. Hij opent de doos en zet gehaast zijn tanden in de nog warme lángos. Die man heeft vanavond in ieder geval een gevulde maag. Onze gedachten zwerven af naar wat een naar Hongarije geëmigreerde vrouw vertelde. Dakloosheid is hier strafbaar en er worden hoge boetes uitgedeeld. Betalen kunnen daklozen die niet, waardoor ze kans lopen opgepakt en in de gevangenis gestopt te worden. Het doel is om de stad ‘mooi’ te houden. Zo heeft elke plaats meerdere gezichten, ook Boedapest.