Het klinkt misschien gek als je de dagelijkse hoeveelheid Trumpnieuws op je af ziet komen, maar in het NAVO-hoofdkwartier in Brussel hebben ze nog niets gemerkt van de machtswisseling in Washington. De komende dagen gaat dat veranderen. De nieuwe Amerikaanse defensieminister Hegseth, zijn tatoeages gehuld in een pak, woont zijn eerste NAVO-vergadering bij.

„De stilte voor een storm”, omschrijft een NAVO-diplomaat momenteel de sfeer in Brussel. „We weten niet hoe die storm eruit zal zien.” Woensdag en donderdag komen de NAVO-ministers van Defensie bijeen voor regulier overleg. Alle schijnwerpers zijn gericht op Hegseth.

Europa zal trachten Washington te doordringen van belang trans-Atlantische samenwerking

Hoe Trump over de NAVO denkt, is bekend. Als de Europese lidstaten hun defensie-uitgaven niet verhogen, heeft hij geen zin om nog iets bondgenootschappelijks voor die landen te betekenen. En Oekraïne? Daar zal Trump vrede stichten. Zo lang de oorlog voortduurt, zou hij Europese landen willen verplichten om alle benodigde wapens voor Oekraïne in de Verenigde Staten aan te schaffen, zo meldde het Britse persbureau Reuters maandag. Dan kunnen de Amerikanen stoppen met die miljardenuitgaven.

De door Trump benoemde Rusland-Oekraïne-gezant Keith Kellogg zal dit voorstel volgens Reuters doen tijdens de jaarlijkse veiligheidsconferentie in München, die vrijdag begint.

Concurrentiestrijd

In NAVO-kringen heerst hoop dat de nieuwe Amerikaanse wind minder guur zal waaien dan in de eerdere campagneopmerkingen van Trump. Spraakmakend was zijn suggestie dat Rusland lekker oorlogszuchtig zijn gang mag gaan in NAVO-landen als die niet genoeg uitgeven aan defensie.

De hoop in Brussel is dat Hegseth en Kellogg diplomatieker te werk gaan. Vooral Kellogg heeft vertrouwen gewekt met zijn intentie om eerst te gaan luisteren naar de Europese bondgenoten, voordat Washington harde besluiten neemt over de NAVO en Oekraïne.

NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte én de Europese lidstaten zullen van deze periode gebruikmaken door Washington te doordringen van het belang van de trans-Atlantische samenwerking, al is het alleen al in de concurrentiestrijd met China. Tel je zegeningen –zal de boodschap zijn– met dertig trouwe bondgenoten in Europa. Die heeft China niet.

Ze zullen de regering-Trump er ook op wijzen dat er al veel is veranderd aan de scheve verhouding tussen de Amerikaanse en de Europese (en Canadese) inzet binnen de NAVO en in de steun aan Oekraïne. In het tv-programma Buitenhofzei Rutte zondag dat die verhouding „in balans begint te komen”. Van de militaire steun aan Oekraïne wordt nu 60 procent geleverd door Europa en Canada, tegen 40 procent door de Verenigde Staten.

Tegenstribbelen

Die verschuiving wordt deze woensdag ook zichtbaar bij het zogeheten Ramsteinoverleg tussen de ministers uit een vijftigtal landen (deels buiten de NAVO) die Oekraïne militair steunen. Die vergaderingen werden sinds de Russische invasie, bijna drie jaar geleden, steevast geleid door de Amerikaanse minister Lloyd Austin. Nu, bij het debuut van opvolger Hegseth, is de Brit John Healy de voorzitter.

Een ander speerpunt van Trump –de financiële bijdrage van de NAVO-landen– zal deze week ook aan de orde komen, in zowel Brussel als München, al zitten de bondgenoten nog in een fase van aftasten. Pas op de NAVO-top in Den Haag, eind juni, zou er een unaniem akkoord moeten liggen over het ophogen van de huidige afspraak dat NAVO-landen minimaal 2 procent van hun nationaal inkomen aan defensie moeten besteden.

Allerlei percentages vliegen door de lucht. Trump heeft 5 procent genoemd, volstrekt onhaalbaar volgens ingewijden. Realistischer is een uitkomst van 3 of 3,5 procent. Maar zelfs dan zullen de landen die momenteel die 2 procent niet eens halen –onder meer Italië, Canada, Spanje en België– tot het einde toe tegenstribbelen.

Waar het kabinet-Schoof het liefst wil uitkomen, is nog niet bekend. Coalitiepartijen PVV en BBB hebben alvast de hakken in het zand gezet. Voor hen volstaat de huidige 2 procent. „Er zijn genoeg andere uitdagingen in dit land”, zeiden de Kamerleden Joeri Pool (PVV) en Marieke Wijen-Nass (BBB) vorige week tijdens een Kamerdebat, als uit één mond.

„De inzet van Nederland is om ervoor te zorgen dat we straks bij de NAVO-top in Den Haag met 32 landen tot overeenstemming komen”, zo zei minister Ruben Brekelmans (Defensie, VVD) tijdens datzelfde debat. „Het slechtste scenario zou zijn dat het een top wordt van verdeeldheid.”

Naar verwachting zullen de NAVO-landen die streefcijferdiscussie tot het bittere eind –25 juni– weten vol te houden.