Kerk & religieMennorode 100 jaar

Hoe Broederschapshuis Elspeet uitgroeide tot gerenommeerd hotel

Mennorode viert haar honderdjarig bestaan. Van een sober Doopsgezind Broederschapshuis groeide het hotel aan de rand van Elspeet uit tot een verblijf dat toeristen, organisaties én kerken weten te vinden.

Laura Hendriksen-Bassa

11 February 2025 16:40

Conferentiecentrum Mennorode in Elspeet bestaat dit jaar een eeuw. beeld André Dorst

Dertig jonge mannen –korte broek, lange kniekousen– kijken lachend in de camera. Boven hun hoofd wappert de Hollandse vlag, vastgebonden aan een lange tak. Achter hen rijzen bossen op. Twee tipitenten verraden het verblijf van de vrolijke ploeg.

Wie naar de zwart-witafbeelding in een van de bijgebouwen van Mennorode kijkt, kan de uitgelaten jongelui bijna horen.

Het is 1925. De Nederlandse doopsgezinde gemeenschap is op zoek naar een vakantieoord waar ze als gelijkgezinden elkaar kunnen ontmoeten en in de natuur op adem kunnen komen. Midden op de Veluwe, aan de rand van Elspeet en grenzend aan Kroondomein Het Loo, vinden de doopsgezinden de locatie die ze voor ogen hebben. Op 1 juni 1925, tweede pinksterdag, vindt de opening van het Doopsgezind Broederschapshuis in Elspeet plaats.

Nieuws in beeld

Mennorde vanuit de lucht. beeld André Dorst

Mennorode vanuit de lucht. beeld André Dorst

Menno Simons

De doopsgezinde beweging in Nederland bestaat dan al bijna vierhonderd jaar en is terug te voeren op de Friese pastoor Menno Simons (1496-1561). Simons kon zich niet vinden in de argumenten voor de kinderdoop en kwam daardoor in aanraking met het gedachtegoed van de Zwitserse dopersen. De volgelingen van de Friese pastoor –de zogenoemde mennonieten– verwerpen de kinderdoop en leggen grote nadruk op soberheid, een afzijdige houding ten opzichte van de wereld en de navolging van Christus.

Een verwijzing naar de grondlegger van de Nederlandse doopsgezinde gemeenschap is terug te zien in de naam die het Broederschapshuis in Elspeet een aantal jaar na de opening krijgt: ”Mennorode” – waarbij ”rode” een open plek in het bos aanduidt.

Mennorode is niet het enige broederschapshuis van de doopgezinden. Door het land verspreid werden in de vorige eeuw diverse ontmoetingshuizen gebouwd, vaak op afgelegen plekken in de natuur. Onder meer in Giethoorn, Schoorl en Steenwijk zijn vandaag de dag nog gemeenschapshuizen van de doopsgezinden te vinden.

Soberheid

Het Doopsgezind Broederschapshuis in Elspeet kenmerkt zich in haar beginjaren door soberheid. Op een open vlakte staat een aantal woonbarakken met daarin kleine gastenverblijven. In 1927, twee jaar na de opening, wordt op het terrein een kapel gebouwd met zo’n tweehonderd zitplaatsen.

Lange vakanties met verre reizen zijn aan het begin van de twintigste eeuw nog geen gemeengoed. Men zoekt het dichter bij huis. Op de fiets naar Elspeet bijvoorbeeld, om daar één of twee weken te verblijven. Echter, een huis voor alléén doopsgezinden is het Broederschapshuis nooit geweest. Iedereen is welkom, uit welke gezindte ook afkomstig.

Landgoed

Eenvoudige woonbarakken maken plaats voor tal van gebouwen. Mennorode groeit uit tot een hotel en congrescentrum en legt daarnaast vakantiewoningen en een kampeerterrein aan. In de afgelopen eeuw vinden diverse renovaties plaats. Het asbest wordt van de daken gehaald en duizend zonnepanelen voorzien het complex –dat zo’n tien hectare grond beslaat– van groene stroom. „Het gehele complex telt 35 zalen en 172 hotelkamers”, vertelt algemeen directeur Wilco van der Geest, terwijl hij een rondleiding geeft over het terrein. Een hotelkamer laten zien zit er op deze doordeweekse ochtend niet bij: alle verblijven zijn volgeboekt.

„Lange tijd waren we het grootste hotel op de Veluwe, maar die titel is verloren gegaan met de komst van een groot Van der Valk Hotel in de buurt. Wel mag Mennorode zich vanaf dit jaar een landgoed noemen”, vertelt de directeur met enige trots.

Nieuws in beeld

Hotel Mennorode, temidden van de Elspeetse bossen. beeld André Dorst

Mennorode bestaat een eeuw. beeld André Dorst

beeld André Dorst

Schaken. beeld André Dorst

beeld André Dorst

Eetruimte. beeld André Dorst

Wijnglazen. beeld André Dorst

beeld André Dorst

Groen

In aanloop naar het eeuwfeest vindt er grootschalig onderhoud plaats aan Mennorode. „Veel gedateerde kamers worden nu gemoderniseerd. Ook halen we graag het groen van buiten naar binnen”, zegt Van der Geest, terwijl hij wijst naar de groengekleurde parkettegels waar een aantal mannen mee in de weer is. „Een van de gebouwen heeft een wand waar echt mos op aangebracht is.”

Hotel Mennorode en de natuur zijn nauw aan elkaar verbonden. Bezoekers kunnen zich terugtrekken in de stiltetuin of een wandeling door het aangrenzende bos maken. „Door de tijd heen is de buitenruimte het belangrijkste gebleven”, vertelt Alinda Bosch, voorzitter van de raad van bestuur van Mennorode. „We zijn zuinig op de natuur. Zo maken we gebruik van lokale producten en kenmerkt Mennorode zich door een bepaalde soberheid. Het is hier goed, maar niet extreem luxe. Er is hier bijvoorbeeld geen zwembad.”

De Luwte, een van de gebouwen van Mennorode, is daar een voorbeeld van. De kapel werd volledig opgetrokken uit sloop- en kweekhout en sleepte daardoor meerdere architectuurprijzen in de wacht.

Nieuws in beeld

De kapel. beeld André Dorst

De klok van de kapel. beeld André Dorst

De kapel. beeld André Dorst

Kerkelijke bijeenkomsten

Door de jaren heen groeide Mennorode uit tot een conferentieoord. Bosch: „De middelen namen in de afgelopen eeuw toe om verder op vakantie te gaan. Er komen hier nog wel toeristen, maar zij zijn niet meer de belangrijkste bron van inkomsten. Mennorode moet het vooral hebben van zakelijke groepen. Bedrijven geven hier trainingen of houden besloten sessies als ze door een moeilijke fase heen gaan.”

„Er komen hier nog wel toeristen, maar Mennorode moet het vooral hebben van zakelijke groepen” Alinda Bosch, voorzitter raad van bestuur van Mennorode

„Er is nog steeds een goede band tussen Mennorode en de doopsgezinde gemeenschap in Nederland”, vertelt Bosch. „Door de ontkerkelijking is deze groep kleiner geworden, maar regelmatig organiseren doopsgezinden hier gespreksgroepen, gemeente-weekenden, leerhuizen en kerkdiensten.”

Ook andere kerkgenootschappen weten hun weg naar het Elspeetse hotel te vinden. Onder meer de Haamstedeconferentie, de studieweek van de Gereformeerde Bond, de zomerconferentie van de Hersteld Hervormde Kerk en de synode van de Nederlandse Gereformeerde Kerken hebben regelmatig in het conferentieoord plaats.

Heel wat kerkgenootschappen hebben hun weg naar het Doopsgezind Broederschapshuis inmiddels weten te vinden

Nieuws in beeld

beeld André Dorst

Stropdassen

Ronde tafels in de eetruimte, houten banken langs de wandelpaden en tal van zitjes nodigen bezoekers uit voor ontmoeting. „Mennorode is altijd een huis van verbinding geweest”, aldus Bosch. „We vinden het belangrijk dat bezoekers elkaar zien en ontmoeten door samen het gesprek aan te gaan. Maar gasten hebben ook de mogelijkheid om zich terug te trekken en zich in de rust te bezinnen op het leven.”

Buiten wijst Van der Geest naar een van de bijgebouwen die nog iets wegheeft van een barak uit de beginjaren van Mennorode. „Overdag vergaderen zakenmensen hier met elkaar, maar ’s avonds gaan de stropdassen af en vindt er bij een kampvuur ontmoeting plaats.”

Documentaire

Tijdens het pinksterweekend viert Mennorode haar jubileum. „Onder meer zakelijke relaties en mensen uit de omgeving zijn welkom”, vertelt Bosch. „Samen met de doopsgezinde gemeenschap staan we stil bij het thema ”Verbinding: vroeger, nu en verder”. Er is een kerkdienst, er zijn spelletjes en we laten een documentaire zien waarin mensen vertellen wat Mennorode voor hen heeft betekend. En, zoals Mennorode eigen is, staat ontmoeting centraal.”

Nieuws in beeld