Het gaat om een initiatief van hulporganisatie ZOA en de ChristenUnie, laat een woordvoerder van die partij weten. Ook D66, CDA en GroenLinks-PvdA staan onder de oproep, net als de politieke jongerenorganisaties van ChristenUnie (Perspectief), CDA (CDJA), D66 (Jonge Democraten), SGP (SGPJ) en coalitiepartij NSC (Jong Sociaal Contract). Ook tal van andere organisaties, zoals Woord en Daad en Oxfam Novib steunen de oproep.

Het appel op het kabinet is drieledig: heroverweeg de Nederlandse bezuinigingsplannen, verken hoe de EU meer kan investeren in internationale samenwerking en breng aan de Amerikaanse regering de boodschap over dat met veel macht veel verantwoordelijkheid komt.

Decreet

Het initiatief volgt op het wegvallen van de hulp van USAID. Die organisatie is goed voor zo’n 42 procent van de internationale ontwikkelingshulp, valt te lezen in de oproep. De Amerikaanse president Donald Trump pauzeerde kort na zijn inauguratie de verlening van ontwikkelingshulp voor negentig dagen. In een decreet dat hij tekende, staat dat bestaande programma’s opnieuw worden beoordeeld, waarbij wordt gekeken of ze efficiënt zijn en in samenhang met het buitenlandbeleid.

Na het decreet volgden er uiteenlopende berichten. De Amerikaanse buitenlandminister Marco Rubio kondigde na kritiek van hulporganisaties aan dat de stop op ontwikkelingshulp wordt versoepeld. Media als persbureau AFP en The Washington Post berichtten dat voor onder meer „cruciale medicatie waarmee levens gered kunnen worden” een uitzondering kan worden gemaakt.

Elon Musk, die door Trump is aangewezen om leiding te geven aan het onofficiële ”ministerie van Overheidsefficiëntie”, noemde USAID een „criminele organisatie”. Ook zei hij dat de Amerikaanse regering bezig is de hulporganisatie te sluiten. „Het is niet meer te repareren”, zei hij in een gesprek op zijn eigen medium X. Trump zelf zei dat USAID wordt geleid door „radicale gekken”.

Onbarmhartig

In de oproep wordt verwezen naar het besluit van Trump en „een flinke reorganisatie” of „afbraak” die dreigt door Elon Musk. „De rijkste man op aarde blokkeert momenteel hulp aan de allerarmsten van de wereld. Deze besluiten zijn onbarmhartig en onverstandig.”

Volgens de ondertekenaars wrikt niet alleen Amerika „zich los van plichtsbesef op grond van medemenselijkheid.” Verwijzend naar de bezuiniging op ontwikkelingshulp in Nederland zien zij hier „dezelfde gure wind waaien”. „Juist in deze tijd zou Nederland op moeten staan en zeggen: Als anderen besluiten zich terug te trekken, komen wij in actie.”

Goede voorbeeld

De SGP, die de oproep niet heeft ondertekend, zegt bij monde van een woordvoerder pas laat te zijn benaderd. De partij steunt de oproep „van harte”, maar zag graag een aantal aanpassingen. Dat bleek echter niet meer mogelijk, aldus de zegsman.

„De algemene strekking van dit initiatief is om nadrukkelijker de druk op Amerika op te voeren. Onze lijn is: Geef als Nederland eerst het goede voorbeeld.” De oproep van de SGP zou onder meer zijn om allereerst het kabinet naar de eigen bezuinigingsplannen te laten kijken. De woordvoerder benadrukt dat het thema voor de partij erg belangrijk is en wijst erop dat de SGP sinds het hoofdlijnenakkoord „zeer kritisch” is geweest op „de enorme bezuiniging” op ontwikkelingssamenwerking. „Onze verre naaste mag niet vergeten worden en de hulp moet groeien samen met onze economische groei. Inzet op landbouw, voedsel en waterbeheer is belangrijk, maar stop met de progressieve agenda!”